مطالعۀ تطبيقي شرايط داوطلبان مجلس شوراي اسلامي ايران و ولسي جرگۀ افغانستان

Comparative Study of Conditions of Candidate in Parliament of Islamic Republic of Iran and the Wolesi Jirga of Afghanistan

در حقوق انتخابات، چگونگيِ نامزدي در انتخابات مستلزم شرايطي است و يكي از مهم‌ترين موضوعاتِ نظام‌هاي انتخاباتي، «شرايط داوطلبان انتخابات» است. اين وضعيت بيانگر اهميت موضوعِ شرايط داوطلبان انتخابات است. نگاهي به منظومۀ انتخاباتي مجلس شوراي اسلامي ايران و ولسي جرگۀ افغانستان گوياي آن است كه قانون‌گذاران هر دو كشور شرايطي را براي نامزدهاي انتخابات مجلس پيش‌بيني كرده‌اند. نگارندگان اين مقاله با استفاده از روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي تلاش كرده‌اند از منظر تطبيقي، ضمن بررسي وجوه تشابه و تفاوتِ انتخاباتِ دو مجلسِ شوراي اسلامي ايران و ولسي‌ جرگۀ افغانستان، آسيب‌هاي اصليِ مترتب بر نظام انتخاباتيِ هر دو مجلس را برجسته كنند و به اين نتيجه رسيده‌اند، نخست اينكه نظام انتخاباتي ايران در مورد داوطلبان، توأمان دو شرطِ «عيني» نظير شرط سن، و شرط «ذهني» مانند اعتقاد به اسلام را تعيين كرده است، اما نظام انتخاباتي ولسي‌ جرگه از شرايط «عيني» پيروي كرده است. دوم، نظام حقوقي ايران با شناسايي شرط داشتن مدرك تحصيلي نسبت به نظام انتخاباتي افغانستان پيشتاز است. درمقابل، نظام انتخاباتيِ ولسي جرگۀ افغانستان با پيش‌بيني شرطِ «پرداخت مبلغ معين و داشتن تأييديۀ هزار نفر» براي نامزدهاي انتخابات، از تحميلِ هزينۀ بيهوده به بيت‌المال پيشگيري كرده و از اين نظر، نظام انتخاباتي افغانستان از نظام انتخاباتي ايران پيشرو‌تر است. سوم، دو نظام پيش‌گفته در شرايطي چون تابعيت، سن و عدم سوء پيشينۀ كيفري مرزهاي مشترك دارند.