راه‌حل توافقي و بهينه‌سازي چند معياره در اولويت‌بندي توسعه فضايي (مورد پژوهي: شهرستان‌هاي استان اردبيل)

به دليل نگرش جزء‌گرايانه در تحليل مسائل، بهره‌گيري از روش‌هاي كمي و مد‌ل‌هاي رياضي براي سهولت درك و شناخت پيچيدگي‌هاي مسائل و مشكلات مناطق، اجتناب ناپذير مي‌نمايد. از آنجا كه برنامه‌ريزي منطقه‌اي نياز به درك درستي از موقعيت مناطق مختلف در ابعاد گوناگون توسعه مي‌باشد؛ هدف پژوهش حاضر، بهره‌گيري از رويكرد كمي‌گرايانه در ارزيابي توسعه‌مندي شهرستان‌هاي استان اردبيل متناسب با ابعاد مختلف توسعه، مي‌باشد. براي سنجش وضعيت توسعه‌يافتگي مناطق، شاخص‌هاي بسياري وجود دارد. هر يك از اين شاخص‌ها، داراي ارزش و اهميت خاصي مي‌باشند كه با توجه به هدف و روش مطالعه، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. پژوهش حاضر، با استفاده از 60 شاخص (در بخش‌هاي بهداشتي-درماني، زيرساختي، فرهنگي و اقتصادي) به سنجش وضعيت توسعه‌يافتگي و مقايسه تطبيقي پارامترهاي توسعه‌يافتگي در بخش‌هاي مختلف در شهرستان‌هاي استان اردبيل، مي‌پردازد. روش تحقيق به‌صورت توصيفي‌– تحليلي بوده كه براي تجزيه و تحليل داده‌ها از راه‌حل توافقي و بهينه‌سازي چند‌معياره استفاده شده است. مطابق با نتايج كلي حاصل شده، وضعيت توسعه‌مندي شهرستان‌هاي استان اردبيل، نامتعادل است و اين وضعيت در بخش‌هاي مختلف توسعه (بهداشتي- درماني، زيرساختي، فرهنگي و اقتصادي) نيز، مشهود مي‌باشد. همچنين، كمترين ميزان انحراف معيار و دامنه ارزش‌هاي توسعه‌يافتگي شهرستان‌ها در بخش اقتصادي توسعه ارزيابي شده است كه بازگوكننده نزديكي نسبي شهرستان‌ها در اين بخش از توسعه مي‌باشد.

The use of quantitative methods and mathematical models is inevitable to facilitate understanding the intricacies of issues and problem the areas, due to component-oriented attitude to issues. Since the regional planning requires understanding of different areas position to each other in terms of development, the aim of this study is using the component-oriented approach to evaluate the development of Ardabil townships. There are many indicators to measure the situation of development of regions. Each of these indicators are valuable and important that are used with respect to the objectives and methods. This study takes action to measure the development condition and comparative comparison of the parameters of different parts of development in townships of Ardebil province uses 60 indicators (in sectors health, infrastructure, cultural and economic). The research method is descriptive - analytical that is used Multi-attribute technique to data analysis. In accordance with the overall results achieved, the development condition of the townships of Ardabil province is unbalanced and this situation is evident in various development sectors (health, infrastructural, cultural and economic). The minimum value of the standard deviation and amplitude the development of townships has been assessed in economic sector that reflect the relative closeness of townships is in this part of the development.