پديد آورندگان :
نوري، مژگان دانشگاه تهران - دانشكده مديريت، تهران , شاه حسيني، محمدعلي دانشگاه تهران - دانشكده مديريت - گروه آموزشي مديريت بازرگاني، تهران , شامي زنجاني، مهدي دانشگاه تهران - دانشكده مديريت - گروه آموزشي مديريت فناوري اطلاعات، تهران , عابدين، بابك دانشگاه سيدني - گروه آموزشي سيستم هاي اطلاعاتي، استراليا
چكيده فارسي :
هدف: در عصر ديجيتال، به سبب ظهور فناوري‌هاي نوين، باورهاي سنتي كسب و كار به نحوي اساسي دگرگون شده است. سازمان‌ها تنها يك راه پيش رو دارند و آن همگامي با تغييرات موجود است؛ در غير اين صورت از دور رقابت حذف خواهند شد و به‌طور كامل از صحنه وجود محو مي‌شوند. فناوري‌هاي تحول آفرين، تحول ديجيتال كسب و كار را رقم زده‌اند و تحول ديجيتال به عنوان يك مفهوم وارد ادبيات كسب و كار شده است. با اين وجود در اين عصر، بيش ازآنچه به كارگيري فناوري اطلاعات به خودي خود عامل موفقيت سازمان‌ها باشد، نحوه مديريت و رهبري اين تحول به مراتب حائز اهميت است. مفهوم «تحول ديجيتال» به صورت عام و «رهبري تحول ديجيتال» به صورت خاص، مفاهيمي جديد در عرصه كسب و كار محسوب مي‌شوند. با اين حال پژوهش‌هايي كه به طور خاص به موضوع رهبري تحول ديجيتال پرداخته‌اند، انگشت شمارند. محتواي اين مطالعات نيز بخشي و پراكنده بوده و فقدان ديدگاهي يكپارچه در آن‌ها مشهود است. علاوه بر اين نبايد از نظر دور داشت كه در حوزه رهبري تحول ديجيتال، صنعت از دانشگاه پيشي گرفته و سازمان‌هاي تجاري توجه بيشتري به اين مفهوم از خود نشان داده‌اند.
مواد و روش: پژوهش حاضر كوشيده است با پيروي از رويكرد آميخته و با بهره‌گيري از روش‌هاي مرور نظام‌مند ادبيات و دلفي در قالب طرحي اكتشافي، تصويري روشن و جامع از مفهوم «رهبري تحول ديجيتال» ارائه نمايد. از آنجايي كه تجميع مطالعات گذشته به منظور ارائه چارچوبي يكپارچه مورد نياز است، از مرور نظام‌مند ادبيات بهره گرفته شد و هم‌چنين به منظور بهره‌گيري از ايده‌ها و نقطه نظرات خبرگان موضوعي در جهت توسعه بدنه دانشي موجود و اعتبارسنجي و پالايش يافته‌هاي پژوهش، از روش دلفي استفاده گرديد. در مرور نظام‌مند ادبيات به يافته‌هاي 33 منبع علمي در حوزه رهبري تحول ديجيتال استناد شد. نتيجه مرور نظام‌مند ادبيات در حكم چارچوب اوليه پژوهش، به عنوان ورودي مطالعه دلفي محسوب شده و بر مبناي نظرات 14 تن از خبرگان موضوعي كه با استفاده از نمونه‌گيري هدفمند و زنجيره‌اي شناسايي شده بودند، توسعه يافته، پالايش شده و به تأييد رسيد. طي اين مرحله، ترتيب اهميت هر يك از عناصر چارچوب پژوهش نيز تعيين شد. پس از حصول اتفاق‌نظر ميان اعضاي پنل دلفي، خروجي نهايي مطالعه در قالب چارچوب مفهومي پژوهش تدوين و تبيين گرديد.
بحث و نتيجه‌گيري: چارچوب رهبري تحول ديجيتال تدوين و تبيين گرديد و رهبري تحول ديجيتال به عنوان «مجموعه‌اي از تصميمات، اقدامات و الزامات مديريتي عبارتست از طراحي نقشه راه، تخصيص منابع، سازماندهي و هم‌چنين انتخاب و پياده‌سازي چارچوب مناسب حكمراني با هدف كسب منفعت حداكثري از پذيرش فناوري‌هاي تحول‌آفرين در سازمان» مفهوم‌سازي گرديد. چارچوب مذكور مشتمل بر 278 عنصر مفهومي است كه در قالب 4 مقوله يا بعد، 13 نوع يا دسته و 261 جزء يا كد، ساماندهي شده‌اند. مقوله‌هاي شناسايي‌شده عبارت از نقشه راه ديجيتال (شامل چشم‌انداز ديجيتال، استراتژي ديجيتال، طرح‌گذار ديجيتال)، حكمراني ديجيتال (شامل برنامه‌ريزي و هماهنگي و نظارت و كنترل)، سازماندهي ديجيتال (شامل رهبران ديجيتال، ساختار سازماني، شركاء ديجيتال، فرهنگ ديجيتال و محيط كار ديجيتال) و منابع ديجيتال (شامل زيرساخت ديجيتال، استعداد ديجيتال و سرمايه‌گذاري ديجيتال) مي‌باشند. هم‌چنين مفهوم رهبري تحول ديجيتال در طول مراحل مختلف پژوهش به طور عمده توسط «سازماندهي ديجيتال» بازنمايي مي‌شود و بيشترين تأكيد متوجه اين بعد بوده است. به همين ترتيب منابع ديجيتال، حكمراني ديجيتال و نقشه راه در جايگاه بعدي قرار دارند.
چكيده لاتين :
Objective: The advent of new technologies in the digital era has fundamentally changed traditional business beliefs. Under new circumstances, organizations have to keep up with these changes, or they will lose the competition to their rivals and fade away. Disruptive technologies have brought about the “digital transformation” of business and introduced this term as a concept in the business literature. Digital transformation in general, and digital transformation leadership in particular, are new business concepts and as yet few studies have specifically focused on digital transformation leadership. Moreover, the studies conducted so far are fragmented, lacking an integrated approach to the topic. Notable too is the fact that industry has surpassed academia in digital transformation leadership as business consulting firms are paying more attention to this concept.
Material & Method: To answer the research questions and accomplish the objectives, a combination of systematic literature review and the Delphi survey was employed with a mixed design. First, the dimensions and components constituting digital transformation leadership were identified through a systematic review of the research literature. A total of 33 papers were finally used for data collection in a systematic literature review. In the end, the findings were formulated within the initial research framework and employed as the input to the Delphi survey. The research initial framework was developed, revised, and confirmed over the three rounds of the Delphi survey and based on the opinions of the panel members (14 experts).
Result & Discussion: the conceptual framework of digital transformation leadership, consisting of 278 conceptual elements in 4 dimensions, 13 categories, and 261 elements, was developed as the main research achievement. The main dimensions of this framework were "Digital roadmap", "Digital governance", "Digital organizing" and "Digital resources". Therefore, digital transformation leadership can be defined as a set of management decisions, actions, and requirements including roadmap design, resource allocation, organizing, selecting and implementing an appropriate governance framework in order to maximize the benefits of adopting disruptive technologies in an organization. In addition, the concept of digital transformation leadership is mainly represented by “digital organizing” during the research. “Digital resources”, “digital governance”, and “digital roadmap” ranked second to fourth, respectively.
