بررسي صحت علمي كتاب هاي فارسي دورۀ دبستان

Inquiry into Scientific Correctness of the Elementary School Farsi Textbooks

اين مطالعه با هدف تبيين وضعيت كتابهاي فارسي دورۀ دبستان از نظر صحت و اعتبار علمي انجام شده است. روش اين مطالعه كيفي و نوع آن اسنادي است و بر اساس آن، اسناد مورد نظر، يعني كتابهاي فارسي(خوانداري) شش پايۀ دبستان بررسي و با توجه به هدف تحقيق، فيش برداري شد. به گونه اي كه ابتدا بخشهاي ظاهراً ناصحيح آنها استخراج، سپس اشكالات احتمالي با منابع معتبر همچون فرهنگها و ديگر مراجع مطابقت داده شد. شواهدي كه با منابع همخواني و سازگاري داشت، حذف شد و تنها اشكالات ناساز با منابع، در فرايند بررسي حفظ شد و مصداق عدم صحت به حساب آمد. در مرحله بعد، اشكالات و قسمتهاي ناصحيح محتواي كتابهاي مورد نظر در چند بخش و به ترتيب فراواني، دسته بندي و تحليل شد. يافته هاي اين مطالعه نشان مي دهد كه بيشتر مطالب كتابهاي بررسي شده به لحاظ علمي صحيح است، اما پاره اي از موضوعات صحت لازم را ندارد. مصاديق عدم صحت و اعتبار علمي محتواي اين كتابها در زمينه هاي توضيحات واژگاني، متن درسها، نام نامه، ويرايش، اطلاعات ادبي، كاربرد واژگان، ماخذدهي و در نهايت ساختار كتابها قابل دسته بندي است. افزون بر اين، مي توان گفت هرچه محتواي درسها تخصصي تر و ادبي تر مي شود يا در متنها اطلاعات زباني و ادبي بيشتري ارائه مي شود، تعداد خطا ها نيز افزايش مي يابد. باتوجه به اينكه محتواي درسي ناصحيح يا مخدوش، درك و دريافت مخاطبان را دچار اشكال و اختلال مي كند و منجر به بدفهمي مي شود، بايسته است مديران، برنامه ريزان و مولفان، زمينۀ بررسي، اصلاح و بهسازي كتابهاي درسي را فراهم نمايند.

Scientific validity or correctness is of paramount importance when it comes to the contents of textbooks used in elementary schools, as the very foundations of learners’ knowledge is constructed therein. Hence, an analysis of these contents from this perspective is necessary in order to guide any corrective measure that the publisher may want to undertake. The Farsi textbooks across the six grades in elementary school were chosen for such an analysis. Seemingly suspicious parts of these textbooks were initially derived and listed, and then checked against valid sources leading to elimination of parts that were evidently correct. The remaining list was categorized and instances of each category counted. Although most of the content is scientifically correct, inaccuracies were observed in the areas of vocabulary explanation, editing, referencing, literary information, and textbooks structure. The more specialized the content, the more frequent are the inaccuracies. Given that such inaccuracies could lead to students misunderstanding the lessons, it is for the authorities to take the necessary steps towards correcting the identified inaccuracies.