تحليل توصيفي - استنباطي محتواي كتاب درسي «انسان و محيط ‌زيست» از جنبه دروني

Descriptive-Inferential Analysis of the Content "Human and Environment" Textbook from the Internal Aspect

كتاب «انسان و محيط‌ زيست» بر پايه رويكرد عام برنامه درسي (شكوفايي فطرت الهي) و با توجه به عناصر پنج‌گانه (علم، تفكر، ايمان، اخلاق و عمل) در چهار پهنه (خود، خلق، خلقت و خالق متعال) براي تدريس در سال يازدهم كليه رشته‌هاي تحصيلي تأليف شده است. ازآنجاكه اين درس براي نخستين بار به‌عنوان درسي مستقل وارد نظام آموزشي كشور شده و به موضوعات محيط زيستي به‌طورجدي و با برنامه مشخص مي‌پردازد، هدف اين پژوهش، تحليل جنبه دروني و ابعاد ظاهري و محتوايي مي‌باشد. اين پژوهش با روش توصيفي از نوع تحليلي- پيمايشي انجام شده است. نمونه پژوهش شامل سه بخش است: كتاب انسان و محيط‌زيست (كل محتوا)، دانش آموزان پايه يازدهم (به تعداد 1931 نفر) و معلماني كه كتاب فوق را تدريس كرده‌اند (185 نفر) كه به‌طور تصادفي از 11 استان و 29 شهر در اين تحقيق شركت كرده‌اند. در بخش تحليل، ابعاد (مقوله‌هاي) به‌دست‌آمده از تحليل محتوي عبارت‌اند از: ظاهري، متن، تكاليف، سؤال، تصاوير، جداول، نمودار، بحث، آيات، بيشتر بدانيم و ارتقاء (تأثير محتوي بر ارتقاء مهارت‌ها و علائق فردي). اين ابعاد ازنظر دانش آموزان كمتر از ميانگين فرضي و ازنظر معلمان با رتبه‌بندي و درجه اهميت متفاوت از دانش آموزان، بالاتر از ميانگين فرضي جامعه ارزيابي شده است. بر همين اساس، اصلاح و متناسب‌سازي ابعاد با جزئيات در هر يك از روايت‌ها جهت رفع نواقص و سهولت يادگيري دانش آموزان و آموزش معلمان پيشنهاد شده است.

The book of "Human and the Environment" base on curriculum general approach (Flourishing divine nature) and according the five elements (Science, Thinking, Faith, Ethics and Practice) in four areas (self, people, creation and almighty creator) have been compiled to teach in the eleventh year in all disciplines. Since this lesson has entered to the country's educational system for the first time as an independent course and attend on the environmental issues seriously and with specific plans, the aim of this study is analysis of the internal aspect and the dimensions of appearance and content. This research was carried out using the descriptive analytical – survey method. The research sample includes three sections: the book of Man and Environmental (whole content), eleventh grades students (1931 person) and the teachers who taught the book (185 person) that participated randomly in this research of 11 provinces and 29 cities. In the book analysis section, the dimensions (categories) obtained from the content analysis are: text, assignments, questions, pictures, tables, charts, discussions, verses, know more and impact of content on the promotion of skills and individual interests. These dimensions are evaluated less than the hypothetical average for students and more than the hypothetical average for teachers with ranking and grade of importance differ from students. Accordingly, correction and alignment of dimensions with details in each of items has been suggested to remove the disadvantages and also ease of student learning and teacher training.