تحليل لوازم و پيامدهاي ديدگاه‌ سلفيه در معناشناسي صفات خبري

از سده‌هاي نخست قمري، در جهان اسلام، ديدگاه‌هاي مختلفي درباره تفسير برخي از آيات و روايات نبوي پديد آمد كه بعدها صفات مذكور در آنها به صفات خبري شهرت يافتند. صفاتي كه در متون ديني به خدا انتساب يافته‌اند،‌ اما از نظر عقلي انتساب آنها به معناي ظاهري به او محال مي‌نمايد. چگونگي انتساب اين صفات به خدا ديدگاه‌هاي تشبيه‌گرايي، تأويل‌گرايي و تفويض‌گرايي را پديد آورده است. سلفيان در تحليل اين صفات از ديدگاه تفويض‌گرايي، به معناي اثبات بلا تأويل، پيروي مي‌كنند. آنان صفات خبري را به معناي ظاهري و حقيقي به خدا نسبت مي‌دهند، اما خود را از فهم كيفيت آنها ناتوان مي‌دانند. تعطيل‌گرايي، انكار اعجاز زباني قرآن و امكان نداشتن شناخت خدا لازمه ديدگاه سلفيان در معناشناسي صفات خبري است. اين مقاله با رويكرد تحليلي- انتقادي، ديدگاه سلفيه در معناشناسي صفات خبري را بررسي كرده است. ديدگاه آنان بر خلاف مفاد و حتي ظاهر آياتي است كه در آنها به تدبر و تعقل امر شده است. انكار اعجاز زباني قرآن نيز بر خلاف فصاحت و بلاغت آن است.

Since early centuries AH in the Islamic world, various interpretations were proposed for certain Quranic verses and the Prophet’s hadiths—attributes in these texts were later dubbed as “transmitted attributes” (al-ṣifāt al-khabariyya): attributes ascribed to God in religious texts, although it rationally seems impossible to ascribe them to Him in their literal meanings. Various accounts have been proposed of how they should be ascribed to God: anthropomorphism, interpretivism, and relegationism. In their analysis of such attributes, Salafis have adopted relegationism: ascription of the attributes to God, without interpreting them away. They do ascribe transmitted attributes to God in their literal meanings, although they acknowledge their failure to understand their quality. The Salafi semantics of transmitted attributes implies divesting God of His attributes, the denial of linguistic miracles of the Qur’an, and the impossibility of self-knowledge. This paper adopts an analytic-critical approach to consider the Salafi semantics of transmitted attributes. Their account contradicts the connotations and even apparent denotations of verses in which people are commanded to reflect and reason. Furthermore, the denial of the linguistic miracle of the Qur’an is not compatible with its eloquence.