مفهوم عرفاني «خداگونگي» و امكان خداگونگي انسان در مسيحيت

هدف و مقصد كليِ حيات معنوي در مسيحيت ارتدوكس با مفهوم «خداگونگي» بيان مي‌شود. در سرتاسر فيلوكاليا كه مجموعه‌اي بزرگ و معتبر در عرفان مسيحيت ارتدوكس است، تصريح مي‌شود كه انسان مخلوقي است كه مقرر شده است خدا شود. به اين معنا كه آنچه انسان به آن فراخوانده مي‌شود صرفاً اطاعت از خدا در قالب سبكي از زندگي اخلاق‌محور نيست، بلكه او بايد علاوه بر زيست اخلاقي به گونه‌اي بي‌واسطه و با تكيه بر درون و ذاتِ خود در موجوديت و شكوه خدا كه يگانه‌اي تثليثي است، شريك شود. مقدّربودنِ خداگونه‌شدن براي انسان از منظر نويسندگان و مفسّران فيلوكاليا پيام اصلي اين كتاب و مضموني است كه اين متن عظيم و متشكل از متون مختلف را «يگانه و يك‌دست» كرده است. در اين مقاله مي‌كوشيم مفهوم «خداگونگي» را از منظرهاي متفاوت بكاويم و در پايان به نتيجه‌اي مشخص درباره چگونگي امكان آن از نگاهِ قديسان فيلوكاليا دست يابيم.

The general goal and destination of spiritual life in orthodox Christianity is expressed through the concept of theosis (or deification). Throughout Philokalia which is a large and respected collection in the mystical orthodox Christianity, it is proclaimed that human beings are creatures which are decided to become God. That is to say, what they are called to is not merely obedience towards God in the form of a morality-oriented lifestyle. But, rather, in addition to leading a moral life, they should immediately and in reliance upon their inner self and essence share the being and majesty of God who is a hypostatic union. From the perspective of Philokalia’s authors and commentators, theosis is the prime message of the book and a theme which unifies and standardizes the huge text which is comprised from different texts. This article tries to explore theosis from different perspectives, and finally to reach a clear conclusion on the way it is possible in the view of the saints of Philokalia.