پيكرك‌هاي انسان‌ريخت زاغه و گشودگي جهان‌هاي آنيمي

تپه زاغه، واقع در شصت كيلومتري جنوب قزوين، محوطه‌اي كم‌ارتفاع با 15 هكتار وسعت است كه در 14 فصل كاوش شده است. اين مقاله به مجموعه‌اي مهم از يافته‌هاي اين محوطه اختصاص دارد كه عبارت‌اند از: «پيكرك‌هاي انسان‌ريخت چكمه‌اي». آنچه نگارش اين مقاله را موجب شده به آزمون گذاشتن مطالعه‌اي جزئي‌نگرانه، دقيق و عيني درباره گونه‌اي از پيكرك‌هاي انسان‌ريخت زاغه در نسبت با بافت‌هاي باستان‌شناختي درون‌محوطه‌اي است تا بتوانيم معناي هستي‌شناختي حضور پيكرك‌هاي چكمه‌اي را از بطن همين مطالعه بافت‌گرايانه نمايان كنيم. در اين پژوهش صرفاً بر پيكرك‌هاي معروف به «چكمه‌اي» تمركز شده و آنها نيز بر اساس متغيرهاي اندازه، نمايش اندام‌ها، بافت كشف، اندام‌هاي جنسي، تزيينات، شكستگي‌ها و ويژگي‌هاي خاص به ‌شكلي طبقه‌بندي‌شده توصيف شده‌اند. سه بافت اصلي اين محوطه نيز در نسبت با پيكرك‌هاي موضوع مطالعه عبارت‌اند از: كليّت استقرار زاغه، بناي منقوش و گمانه باستان‌شناختي K. براي معناكاوي پيكرك‌هاي موضوع مطالعه در چارچوبي باستان‌شناختي، آنها درون زمينه‌هاي «جهان آنيمي»، «چرخه زندگي» و «نسبت‌هاي بوم‌شناختي» جاي داده ‌شده‌اند. حاصل پژوهش آنكه، پيكرك‌هاي انسان‌ريخت چكمه‌اي، در بافت استقرار هزاره ششم/پنجمي زاغه، با استفاده از همان قابليت‌هاي مادّي خويش، عرصه‌اي را براي انديشيدن به امر ناانديشيدني فراهم كرده‌اند.

Located 60 kilometers to the south of Qazvin, Teppe Zaghe is a low area of 15-hectre breadth which has been explored during14 archeological seasons. This article is allocated to a significant set of finds on the site: anthropomorphic boot figurines. The reason for conducting this study was to test an atomistic, meticulous and objective study of a type of anthropomorphic figurines in Teppe Zagheh in relation to archeological intra-site contexts, so we can reveal the ontological meaning of the presence of boot figurines from within the contextualist study. This research merely focuses on statuettes known as boot figurines, describing them in a classified manner according to variables of size, exhibition of organs, the context of the find, sex organs, adornments, fractures and special features. The three main contexts on the site in relation to the figurines are: the totality of the location of Teppe Zagheh, the engraved monument, and the archeological guess k. To explore the meaning of the figurines within an archeological framework they were placed in the contexts of “the animist world”, “life cycle”, and “ecological relations”. The result of the research is that the anthropomorphic boot figurines in the context of the location of Teppe Zagheh in the fifth/sixth millennium BCE provided room for thinking the unthinkable.