تحليل محتواي كمي و بررسي استناد منقولات روايي و غيرروايي كتاب مصباح‌الشريعه

مصباح ­الشريعه و مفتاح ­الحقيقه كتابي است حديثي با محتواي عرفاني و اخلاقي كه براي اولين­بار از سوي ابن­ طاووس معرفي‌ شده است. نگارندۀ اين كتاب هيچ‌گاه مشخص نبوده است. بر اين اساس در پژوهش حاضر، با روش تحليل محتواي كمي و كيفي، عرضۀ محتواي كتاب به منابع اصيل روايي و تاريخي و عرفاني صورت گرفته تا ميزان اعتبار استنادهاي آن به­ دست آيد. يافته‌هاي مبتني بر اين روش نشان مي‌دهد از صد حديث ابتداي باب‌ها هيچ‌يك در­ منابع ديگر وجود ندارد و مصباح در نقل آن‌ها متفرد است؛ از احاديث متن باب‌ها 68 مورد قابل ‌رديابي، در منابع ديگر بوده و 45 مورد وجود ندارد؛ و از منقولات غيرمعصومان نيز 12 مورد در منابع ديگر وجود داشته، اما 15 مورد ديگر در كتاب ديگري نيامده است؛ و درمجموع 67 درصد از كل منقولات كتاب در آثار ديگر وجود ندارد. علاوه بر اين، در انتساب يك قول به افراد، ميان مصباح با ساير كتب اختلافات چشم­گيري قابل ‌مشاهده است.