طراحي بسته توان بخشي شناختي خانواده محور و بررسي تاثير آن بر كاركردهاي اجرايي دانش آموزان نارساخوان

Designing family-based cognitive rehabilitation package and evaluating its effectiveness on executive functions of dyslexic students

پژوهش حاضر با هدف طراحي بسته توان بخشي شناختي خانواده محور و بررسي تاثير آن بر كاركردهاي اجرايي دانش آموزان نارساخوان بود. روش اين پژوهش از نوع نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون _ پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري شامل كليه دانش آموزان داراي اختلال نارساخواني بود كه در سال تحصيلي 1397- 1396 در مراكز دولتي اختلال يادگيري شهر تهران مشغول به تحصيل بودند. از بين مراكز دو مركز انتخاب و سي دانش آموز به روش نمونه گيري تصادفي خوشه اي دو مرحله اي در دو گروه 15 نفره آزمايشي و كنترل تخصيص يافتند. گروه آزمايشي 12 جلسه مداخله توان بخشي شناختي خانواده محور را به مدت 1 ساعته در هر هفته به مدت 3 ماه دريافت كردند. هر دو گروه قبل و بعد از اجراي مداخله با آزمون سنجش بازداري شناختي بشرا (رفيح خواه و همكاران، 1395)، آزمون حافظه فعال براي كودكان (حاف بك) (پيكرينگ و گدركول، 2001)، آزمون يكپارچگي ديداري و شنيداري (سندفورد و ترنر، 1994) و همچنين پرسشنامه رتبه بندي رفتاري كاركردهاي اجرايي بريف (جرارد و همكاران، 2000) مورد ارزيابي قرار گرفتند و از تحليل كوواريانس تك متغيري و چندمتغيري براي تحليل داده ها استفاده شد. تحليل داده ها با SPSS24 انجام گرفت. يافته ها يافته ها نشان دادند كه مداخله توان بخشي شناختي خانواده محور با تاكيد بر كاركردهاي اجرايي (حافظه فعال، توجه مداوم و بازداري) روي كاركردهاي اجرايي دانش آموزان نارساخوان تاثير معناداري داشت (P>0/01) نتيجه گيري توان بخشي شناختي خانواده محور مبتني بر توجه مداوم، حافظه فعال و بازداري بر كاركردهاي اجرايي دانش آموزان نارساخوان تاثيرگذار مي باشد.

The present research aimed to design a family-based cognitive rehabilitation package and evaluating its effectiveness on executive functions of dyslexic students. Method: The research was semi-experimental with pre and post-test and a control group. Statistical population contained all students who were studying in governmental centers for learning disorders in Tehran in 2017-2018. From among these centers, two centers were selected and 30 students were selected by random multi- stages clustering and were assigned into two groups (15 in experiment group and 15 in control group). Experiment group received 12 one-hour sessions of intervention once a week for 3 months. Both groups were evaluated by Boshra Cognitive Inhibition (Rafihkhah et al., 2016), Working Memory Test Battery for Children (Pickering & Gathercole, 2001), Integrated Visual and Auditory Continuous Performance Test (Sandford & Turner, 1994), and Behavior Rating Inventory of Executive Function (Jerard, 2000). MANCOVA and ANCOVA were used for analyzing the data whith SPSS24. Findings: Findings showed that family-based cognitive rehabilitation with emphasize on sustained attention, working memory and inhibition had significant effects on executive functions of dyslexic students (P>0/01). Conclusion: The family-based cognitive rehabilitation with emphasize on sustained attention, working memory and inhibition is effective for dyslexic students.