طراحي و بررسي اثربخشي برنامه هنردرماني خانواده محور بر سازگاري كودكان مبتلا به سرطان

Development and evaluation of the effectiveness of family-based art therapy on children’s coping with cancer

پژوهش حاضر با هدف طراحي برنامه هنردرماني خانواده محور قابل اجرا در بيمارستان، و ارزيابي اثربخشي آن بر سازگاري كودكان مبتلا به سرطان انجام شد. روش اين پژوهش يك مطالعه تك آزمودني از نوع A-B است كه نوعي پژوهش آزمايشي به شمار مي-رود. جامعه آماري پژوهش شامل تمام كودكان 9 تا 14 ساله بستري در مركز طبي كودكان از آبان تا بهمن 1397 بود كه از ميان آن ها تعداد پنج كودك به روش نمونه گيري هدفمند، انتخاب شدند. هر كودك همراه با مادر خود تعداد هشت جلسه هنردرماني خانواده محور دريافت كرد. ابزار پژوهش حاضر، چك ليست نمودهاي زيستي-رواني-اجتماعي ناسازگاري در بيمارستان (پوررضاييان، بشارت، كوچك زاده و فراهاني، 1397) و راهبردهاي سازگاري كودكان- بازنگري نخست (آيرز و ساندلر، 1999) بودند. داده هاي پژوهش با استفاده از نمودارها و جدول هاي مخصوص طرح هاي تك آزمودني مورد تحليل قرار گرفتند. به علاوه، ميزان اندازه اثر و شاخص تغيير پايا نيز گزارش شد. يافته ها يافته هاي پژوهش نشان داد كه هنردرماني خانواده محور به طور معناداري سبب كاهش نمودهاي ناسازگاري و راهبرد اجتناب (0/05 > P) از يك سو، و افزايش راهبرد جست و جوي حمايت (0/05 > P) از سوي ديگر شده است. نتيجه گيري با توجه به يافته هاي پژوهش مي توان نتيجه گرفت كه هنردرماني خانواده محور قادر است سبب كاهش ناسازگاري كودكان مبتلا به سرطان بستري در بيمارستان و تغيير راهبردهاي سازگاري آن ها شود. بنابراين اين روش را مي توان به عنوان يكي از روان درماني هاي مفيد و كاربردي در بيمارستان به ويژه براي كودكان مبتلا به سرطان دانست.

The present study was conducted to develop a family-based art therapy method adjusted to hospital condition, and evaluate its effectiveness on the children’s coping with cancer. The present research is a single-subject study (A-B) as a kind of experimental research. The statistical population of the study consisted of all children aged 9-14 years old admitted to Children Medical Center (CMC) from November 2018 to February 2019 that among them, five children were selected by purposeful sampling. Each child accompanied with her/his mother received eight family-based art therapy sessions. The tools of the present study were Checklist of Bio-Psycho-Social Expressions of Incompatibility in Hospital-BPSEIH (Purrezaian, Besharat, Koochakzadeh, & Farahani, 2019) and Children’s Coping Strategies Checklist-revision 1 (Ayers & Sandler, 1999). Research data were analyzed using specific charts and tables for single-subject designs. In addition, the effect size (ES) and the reliable change index (RCI) were also reported. The findings showed that family-based art therapy reduced the expressions of incompatibility and avoidance strategy (P  0/05) on the one hand, and increased support seeking strategy (P0/05) on the other, significantly. According to the findings, it can be concluded that family-based art therapy can reduce the incompatibility of children with cancer in hospital and change their coping strategies. Therefore, this method can be considered as one of the useful and practical psychotherapies in the hospital especially for children with cancer.