ارزيابي صفات كمي و كيفي مخروط ميوه و بذر جهت شناسايي دو گونه ارس در استان گلستان

Quantitative and qualitative indicators of cone and seed for identification of two Juniper species in Golesan province

از ميان 6 گونه بومي جنس ارس كه در مناطق مختلف كشور ايران پراكنده هستند. دو گونه (juniperus polycarpos و juniperus excelsa)، نسبت به ساير گونه ها سطح بيشتري از مناطق تحت پوشش را به خود اختصاص داده اند كه به علت شباهت ظاهري بسيار زياد دو گونه شناسايي آن ها از يكديگر مشكل است. در اين تحقيق صفات كمي و كيفي مخروط ميوه و بذر باهدف كمك به شناسايي آن ها در استان گلستان مورد ارزيابي قرار گرفت. به منظور ارزيابي صفات كمي و كيفي مخروط ميوه و بذر اين دو گونه در رويشگاه چهارباغ استان گلستان به طور جداگانه ده پايه مادري از هرگونه كه به لحاظ ويژگي هاي ظاهري يكسان و تقريباً هم سن بودند، انتخاب گرديدند. ابتدا براي درختان يادشده با قرار دادن فريم يك مترمربعي در 4 طرف تاج هر درخت، تعداد مخروط ميوه شمارش گرديد. سپس از هر درخت حدوداً تعداد 1000 مخروط ميوه جمع آوري و صفات كمي و كيفي مخروط ميوه و بذرهاي موجود در آن ها، اندازه گيري و ثبت گرديد. آناليز صفات كمي مخروط ميوه نشان داد كه دو گونه يادشده به لحاظ وزن، طول و عرض با يكديگر اختلاف معني داري دارند؛ به گونه اي كه تمامي اين شاخص ها در j. polycarpos بيشتر از j. excelsa است. مقايسه تعداد مخروط ميوه در واحد سطح تاج درختان دو گونه نشان مي دهد؛ j. polycarpos داراي مخروط ميوه بيشتري در واحد سطح نسبت به j. excelsa است و ازنظر اين شاخص هم اختلاف معني داري بين دو گونه يادشده وجود دارد. آناليز داده هاي مربوط به ويژگي هاي كمي و كيفي بذر شامل طول، عرض و وزن و وضعيت سلامتي، نشان مي دهد؛ عليرغم نداشتن اختلاف معني دار بين دو گونه در صفات ذكرشده، j. polycarpos بذرهاي سالم بيشتري توليد مي كند. درمجموع از صفات كمي و كيفي مخروط ميوه و بذرها، صفات كمي و كيفي مخروط ميوه شاخص خوبي براي تفكيك گونه هاي j. polycarpos و j. excelsa از يكديگر مي باشد.

Among the Six native species of Juniperus genus in Iran, J. polycarpos and J. excelsa have highest frequent and geographical distribution on the highlands of the country and play a crucial role in the natural ecosystem of presented area. Due to the similar appearance of mentioned species, it's difficult to identify them in the nature. In this study, quantitative traits indicators of cone and seed with the aim of identification and separation of two species of Juniper were evaluated. For this purpose, ten mother trees were selected separately and from each tree, 1000 cones of fruit were collected and quantitative traits of cones and seeds were measured. The analysis of cone traits showed that the two species had a significant difference in weight, length and width of cone, so that all of these indicators in J. polycarpos are higher than J. excelsa. While analysis on quantitative characteristics of seeds including length, width and weight did not show any significant differences, the seed vigor index indicators showed that J. polycarpos produces a significant higher vigorous seed than J. excelsa. In general, the length, width and weight of cones can be used as a proper index for differentiation and identification of J. polycarpos and J. J. excelsa species and the same indices of seeds are not suitable for this purpose.