پديد آورندگان :
آذركيش، پيمان دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني و مهندسي فضاي سبز , مقدم، محمد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني و مهندسي فضاي سبز , قاسمي پيربلوطي، عبدالله دانشگاه آزاد اسلامي، شهرقدس - مركز تحقيقات گياهان دارويي , خاكدان، فاطمه دانشگاه جهرم - دانشكده كشاورزي - گروه زيست شناسي
كليدواژه :
تجزيه به عامل ها , تجزيه چند متغيره , جاشير (Prangos) , صفات مورفولوژيكي
چكيده فارسي :
جاشير (Prangos) گياهي دارويي متعلق به تيره چتريان است كه 15 گونه از آن در ايران وجود دارد. به‌منظور بررسي تنوع ژنتيكي بين 80 جمعيت متعلق به هفت گونه P. hausslmechtii، P.lophoptera، P. corymbosa، P. uloptera، P. acaulis، P. platychloena و P. ferulacea در شش استان لرستان، اصفهان، فارس، خوزستان، كهگيلويه و بويراحمد و چهار‌محال و بختياري صفات مورفولوژيكي اين گياهان در مرحله گلدهي مطالعه شد. بدين‌منظور 10 نمونه گياهي از هر رويشگاه انتخاب و 22 صفت كمّي بررسي شد. شاخص‌هاي آماري براي صفات مورد بررسي محاسبه و ضريب تغييرات فنوتيپي نيز به‌عنوان معياري از تنوع ژنتيكي تعيين شدند. نتايج حاصل از اين تحقيق، تنوع ژنتيكي قابل توجهي را در درون و بين گونه‌ها نشان داد. تجزيه واريانس داده‌ها اختلاف معني‌داري را بين جمعيت‌ها (P<0.01) از نظر برخي صفات مورد مطالعه نشان داد كه بيانگر وجود تنوع ژنتيكي بين جمعيت‌هاي مورد مطالعه بود. بيشترين ضريب تغييرات در صفات تعداد ساقه فرعي، تعداد چتر در بوته، تعداد چتر در ساقه اصلي، قطر چتر ساقه اصلي، اندازه سوزنك برگ، عرض برگ، قطر ساقه اصلي و قطر انشعاب فرعي مشاهده شد كه بيانگر وجود تنوع بالا در صفات مورد بررسي بود. ضرايب همبستگي بين صفات در گونه‌هاي مختلف متفاوت و مرتبط با ساختار ژنومي آنها بود. در تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي 9 مؤلفه نخست در مجموع 79.98% از تغييرات موجود را در صفات ارزيابي شده توجيه كردند. براساس تجزيه خوشه‌اي، 80 جمعيت مورد مطالعه در چهار گروه قرار گرفتند. دندروگرام حاصل از تجزيه خوشه‌اي نشان داد كه صفات مورفولوژيكي اندازه‌گيري شده قادر به تمايز برخي گونه‌ها بودند. به‌طور كلي، نتايج اين تحقيق نشان داد كه سطح بالايي از تنوع ژنتيكي در گونه‌هاي مختلف جنس جاشير وجود دارد.
چكيده لاتين :
The Prangos genus is a medicinal plant belonging to the Apiaceae family, of which 15 species are found in Iran. The morphological traits at the flowering stage were studied to study the genetic diversity among 80 populations belonging to seven species P. hausslmechtii, P. lophoptera, P. corymbosa, P. uloptera, P. acaulis, P. platychloena and P. ferulacea from six provinces Lorestan, Esfahan, Fars, Khuzestan, Kohgiluyeh & Buyer-Ahmad, and Chaharmahal & Bakhtiari. For this purpose, 10 plant samples were selected from each habitat and 22 quantitative traits were evaluated. Statistical parameters were calculated for the studied traits and coefficients of phenotypic variation were also determined as a measure of genetic diversity. The results of this study showed significant genetic variation within and between species. The results of ANOVA showed that the populations had significant differences in some of the studied traits (P<0.01), indicating high genetic variation among the populations. The highest coefficient of variance was observed for the number of lateral branches, number of umbels per plant, number of umbels per the main stem, the diameter of umbels per the main stem, leaves needle size, leaf width, main stem diameter, and lateral branches diameter, indicating high variability in the traits studied. Correlation coefficients between traits were different in the studied species and related to their genomic structure. In the principal component analysis, the first nine components explained 79.98% of the total variation in the evaluated traits. Based on cluster analysis, 80 populations were divided into four groups. The dendrogram obtained from cluster analysis revealed that morphological traits studied could differentiate some species from each other. Overall, the results of this research showed that there was a high level of genetic diversity in different species of Prangos spp.
