تأثير جهت شيب و نوع بوته گياهي بر برخي خصوصيات شيميايي خاك

جهت شيب، نوع پوشش گياهي و عمق نمونه­برداري از فاكتورهاي مؤثر بر خصوصيات شيميايي خاك مي­باشند. اين عوامل با افزايش يا كاهش مواد آلي، كيفيت خاك را تحت تأثير قرار مي­دهند. با اين‌ وجود تأثير همزمان نوع بوته و جهت شيب بر برخي خصوصيات خاك به ‌ندرت مورد بررسي قرار گرفته است. به منظور تعيين تأثير جهت شيب، نوع بوته گياه و عمق نمونه­برداري بر ويژگي­هاي شيميايي خاك، آزمايشي فاكتوريل در چارچوب طرح كاملاً تصادفي با 6 تكرار در ايستگاه تحقيقاتي حوضه آبخيز زوجي گنبد اجرا شد. نمونه‌برداري خاك در مرداد ماه سال 1395 انجام شد و خصوصيات شيميايي اندازه‌گيري گرديد. پ-هاش خاك در شيب­هاي جنوبي بيشتر از شيب­هاي شمالي بود. پ-هاش خاك زير پوشش گون به طور چشم­گيري كمتر از پ-هاش خاك زير پوشش بوته علف پشمكي بود. در جهت شيب شمالي، CEC در تيمار گون زرد نسبت به گونه علف پشمكي و موقعيت بين بوته بيشتر بود.در حاليكه در جهت شيب جنوبي، CEC در موقعيت بين بوته به طور معني داري نسبت به گياه علف پشمكي و گون زرد كمتر بود. در تمامي موقعيت­هاي بوته و بين بوته مقدار CEC و ماده آلي در جهت شيب جنوبي به طور معني­داري نسبت به جهت شيب شمالي كمتر بود. در جهت شيب شمالي و جنوبي در خاك عمق اول و دوم، در خاك زير بوته گون زرد افزايش معني­دار ماده آلي و كربنات كلسيم خاك نسبت به بوته علف پشمكي و موقعيت بين بوته مشاهده شد. همچنين در عمق اول شيب شمالي، در زير بوته علف پشمكي، افزايش معني­دار ماده آلي و كربنات كلسيم نسبت به موقعيت بين بوته ثبت شد. تأثيرپذيري كل ويژگي­هاي مورد بررسي از عوامل جهت شيب و نوع پوشش گياهي بيشتر از عمق نمونه­برداري بود.

Slope aspect, vegetation type, and depth of sampling are factors affecting soil chemical properties. These factors affect soil quality by increasing or decreasing organic matter content. However, the simultaneous effects of plant type and aspect on some soil properties have rarely been studied. For this purpose, the effect of aspect, plant type, and depth of sampling on soil chemical properties were studied based on factorial experiment in a completely randomized design with 6 replications, in the Gonbad Paired Watershed Research Station. Soil sampling was done in August 2016 and chemical properties were measured. The soil pH was higher in the southern slopes than in the northern slopes. The pH of the soil under Astragalus parrowianus was significantly lower than that of Bromus tomentellus. In the northern slope, CEC of soil under Astragalus parrowianus was higher compared to that under Bromus tomentellus and inter-plant position, while in the southern slope, soils in the inter-plant position had significantly lower CEC in comparison with those under Bromus tomentellus and Astragalus parrowianus plants. At all plant and inter-plant positions, the CEC and organic matter content were significantly lower in the southern slope than in the northern slope. At the first and second depths of the northern and southern slopes, soil under Astragalus parrowianus plants had significantly higher organic matter and calcium carbonate compared to the Bromus tomentellus and inter-plant position. Also, at the first depth of the northern slope, soil under Bromus tomentellus plants had significantly higher organic matter and calcium carbonate compared to the inter-plant position. Generally, influence of the factors of aspect and vegetation type was more than that of the depth of sampling.