بررسي عوامل فني – حمايتي مؤثر بر توسعه ارقام اصلاح‌شده گندم آبي "مطالعه موردي در شهرستان همدان"

Evaluation of effective factors on adherence to improved cultivars of irrigated wheat By Farmers in Hamedan city

در اين شرايط بمنظور افزايش بهره‌وري عوامل توليد در زارعت گندم آبي، گسترش استفاده از ارقام اصلاح‌شده در اولويت برنامه‌هاي توسعه‌ا‌ي دولت قرار گرفته است. استفاده از اين فناوري در سطح مزارع مي‌تواند تحت تأثير عواملي نظير سطح داده‌هاي فني و مديريتي كشاورز، ويژگي‌هاي مزرعه و بهره برداران، ميزان خدمات ترويجي و سطح حمايت­ هاي دولت قرار گيرد. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي اثرات فني و حمايتي بر احتمال پذيرش ارقام اصلاح‌شده گندم آبي به وسيله كشاورزان شهرستان همدان است. در اين پژوهش عوامل گوناگون در قالب چهار شاخص گروه‌بندي شده است، سپس با استفاده از روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي، شاخص­ ها براي هر بهره‌بردار اندازه‌گيري و با استفاده از مدل لاجيت روابط ميان آن‌ها برازش شده است. داده‌هاي مورد نياز اين پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گيري طبقه‌بندي و از راه پيمايشي گردآوري شده است. تكميل پرسش‌نامه با كمك 151 بهره‌بردار در سال 1394 از سطح شهرستان همدان صورت گرفته است. نتايج اين پژوهش نشان دادند كه نوآوري و داده‌هاي فني بيش‌ترين تأثير و خدمات ترويجي كم‌ترين تأثير را در احتمال پذيرش كشاورزان در به‌كارگيري ارقام اصلاح‌شده گندم آبي دارد. خدمات حمايتي دولت در رتبه دوم اهميت و ويژگي‌هاي مزرعه و بهره برداران به ترتيب در رتبه سوم و چهارم اهميت قرار دارند. لذا، ضروري است كه جهت‌گيري خدمات ترويجي در جهت كاربرد ارقام اصلاح‌شده مورد بازنگري قرار گرفته و در راستاي ارايه تشويق بيش‌تر در استفاده از ارقام اصلاح شده گندم آبي ويژگي كشاورزان مد نظر قرار گيرد.

The purpose of this study is to evaluate technical, social and protective effects on the probability of adherence to irrigated wheat cultivars by farmers in Hamedan city. In this study, various factors have been grouped into four indicators having been measured for each beneficiary by using analytic hierarchy process and fitted using a logit model to obtain the relationships between variables. Information needed for this study was collected through the survey and classification sampling. Questionnaires were completed by 153 beneficiaries in Hamadan city in 2015. The results of this study indicated that innovation and technical information, and extension services have the greatest and least impact on possibility of application of modified irrigated wheat cultivars by farmer, respectively. However, government support services ranked the second and farm features and beneficiaries` characteristics ranked the third and fourth, respectively.