كليدواژه :
زبان علم , متون دانشگاهي , كليشه , نگارش
چكيده فارسي :
در پژوهش‌هاي دانشگاهي، زبان نقش مهمي در انتقال مفاهيم و يافته‌هاي علمي دارد. در سال‌هاي اخير بي‌توجهي به قواعد دستوري و كاربرد نادرست واژه موجب اختلال در پيام‌رساني شده و آسيب‌هاي جدي براي زبان در پي داشته است. تكرار، شتابزدگي و كاربرد ناشيانۀ برخي واژه‌ها و عبارات از جملة اين آسيب‌ها است كه موجب شكل‌گيري برخي كليشه‌هاي زباني شده است. اين كليشه‌ها بدون تفكر و به صورت گسترده در متون دانشگاهي به كار رفته‌اند و به دليلِ تكرار قالبي و كاربرد نادرست كلمات، تأثيرپذيري از زبان عامه، ادبي‌مآبي، ابهام و اطناب، ضمن كاستن از صراحت و سلاست، به زايايي زبان آسيب زده‌اند. در اين پژوهش، به منظور تبيين آسيب‌هاي كليشه‌نويسي در متون دانشگاهي و ارائة راه‌حل‌هايي براي اصلاح آن‌ها، كليشه‌هاي زباني در شش درسنامة دانشگاهي بررسي مي‌شوند. نتايج اين بررسي نشان مي‌دهد كليشه‌ها در بخش‌هاي آغازي، مياني و پاياني كلام در متون دانشگاهي به كار مي‌روند و به شيوه‌هاي گوناگوني ساخته مي‌شوند: گرته‌برداري از زبان‌هاي بيگانه، تأثيرپذيري از زبان عامه، بهره‌گيري از عبارات ادبي مبتذل و بي‌توجهي به معناي قاموسي كلمه و تغيير معناي آن. براي اصلاح كليشه‌ها مي‌توان با بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي دستوري زبان فارسي و با استفاده از قيد، حرف ربط، بدل و ... جايگزين مناسبي براي آن‌ها يافت؛ ضمن اينكه كاربرد علائم سجاوندي مناسب نيز نويسنده ها را از برخي كليشه‌هاي زباني بي‌نياز مي‌كند.
چكيده لاتين :
Language plays an important role in academic research in transferring scientific concepts and findings. In recent years, neglecting the grammatical rules and incorrect use of words in these texts has disturbed messaging and seriously damaged language, one of those is repeated and hasty application of some words and phrases which has resulted in linguistic clichés. Clichés are used extensively in academic texts with no thought and cause damage to the language by repetitive patterns, incorrect use of words, use of slang and literary language and ambiguity, which in turn has reduced the clarity and expression of statement. In this paper, we survey linguistic clichés in six academic books to explain the disadvantages of clichés in academic texts and design solutions for correcting them. The results of this study show that clichés are used in different places (at the beginning, in the middle, or at the end of the text), and are formed in different ways: Calque, the affected language by Folk language, the use of literary hackneyed phrases, and neglecting the meaning of the word and changing its meaning. In order to correct the clichés, we can use the grammatical capacities of the Persian language as using the adverbs, conjunctions, appositive and so on. Plus, we can remove clichés by correcting use of punctuation marks.
