ارزيابي سواد زيست‌محيطي دانش‌آموزان و چالش‌هاي اجرايي آموزش محيط‌ زيست در مدارس متوسطه

Assessment of Environmental Literacy of Students and operational challenges of Environmental Education in Secondary Education

هدف اصلي پژوهش حاضر به‌عنوان يك مطالعه توصيفي - پيمايشي ارزيابي سواد زيست ‌محيطي دانش‌آموزان مقطع متوسطه و بررسي مشكلات اجرايي آموزش محيط ‌زيست از ديدگاه دبيران بود. جامعه‌ آماري تحقيق شامل كليه دانش‌آموزان دختر و پسر دبيرستاني و هنرستاني در منطقه لنجان استان اصفهان در سال تحصيلي 96-1395 برابر با 8920 نفر و نيز دبيران مدارس متوسطه برابر 615 نفر بود. تعيين حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران انجام شد. حجم نمونه آماري دانش‌آموزان 1067 و حجم نمونه دبيران برابر با 147 نفر محاسبه گرديد. براي نمونه‌گيري از روش خوشه‌اي چند مرحله‌اي استفاده شد. جهت گردآوري داده‌ها از يك پرسش­نامه محقق‌ساخته ويژه دانش‌آموزان و نيز يك پرسشنامه محقق‌ساخته ويژه دبيران و براي تجزيه ­و تحليل داده‌ها از تحليل‌هاي عاملي اكتشافي و تأييدي و نيز آزمون مقايسه‌اي تك‌نمونه‌اي، مقايسه گروه‌هاي مستقل و تحليل واريانس يك‌راهه استفاده شد. يافته‌هاي حاصل از اين تحقيق نشان داد كه دانش‌آموزان مقطع متوسطه اگرچه در بعد عاطفي سواد زيست‌محيطي داراي وضعيت مناسبي هستند ولي به لحاظ شناخت زيست‌محيطي و نيز مهارت‌ها و عملكردهاي مربوط به آن از شرايط و شاخص‌هاي لازم برخوردار نيستند. به‌علاوه، اين پژوهش نشان داد كه مهم‌ترين مشكلات اجرايي مدارس متوسطه در حوزه آموزش محيط‌ زيست فقدان تجهيزات لازم، كمبود زمان و عدم وجود ارتباط و تعامل مراكز آموزشي با نهادها و مراكز زيست‌محيطي جامعه مي‌باشد.

With attention to importance of environmental problems, the main objective of the present study was to assess the environmental literacy of secondary students and problems of environmental education from the viewpoint of teachers. The statistical population this study consisted of all high school students in Lenjan in Isfahan province in the academic year of 1365-96 (8920) and 615 high school teachers. The sample size was determined using the Cochran formula. The sample size of the students was 1067 and the sample size of teachers was 147. A multistage cluster method was used for sampling. Data were collected by two researcher-made questionnaires. The results and findings of this research showed that high school students in affective domain have required environmental literacy, but in cognitive and performance domains they have not required knowledge and skill. In addition, this study showed that the most important practical problems of the environmental education were the lack of facilities, instructional time, and the lack of communication and interaction of schools with external environmental centers. Obviously, the proper performance of the educational system in the environmental education curriculum requires that these problems and challenges be resolved.