احياي معيشت پايدار روستاهاي سنتي ازطريق توسعۀ گردشگري (مورد شناسي: دهستان ناهوك، شهرستان سراوان)

Restoring sustainable livelihoods of traditional villages through tourism development (Case Study: Nahook district, Saravan Township

در دهه‌هاي گذشته بهبود معيشت پايدار روستايي مورد توجه بسياري از محققان و برنامه‌‌ريزان قرار گرفته‌است. در اين زمينه يكي از رهيافت‌هاي اصلي براي بهبود معيشت پايدار روستايي توجه به توسعۀ گردشگري است. با توجه به اهميت اين موضوع در اين پژوهش، به بررسي احياي معيشت پايدار روستاهاي مرزي ازطريق توسعۀ گردشگري پرداخته‌شد. تحقيق حاضر ازنظر هدف، كاربردي و روش انجام آن تركيبي (كيفي و كمّي) است. ابزار گردآوري داده‌‌‌ها پرسش‌‌نامه و مصاحبه است. جامعۀ آماري شامل خانوارهاي روستايي دهستان ناهوك در شهرستان سراوان است (1618 n=). با استفاده از فرمول كوكران و به روش نمونه‌‌گيري سهميه‌‌اي، 310 خانوار به‌عنوان نمونه انتخاب شد. براي تجزيه‌و‌تحليل داده‌‌ها و اطلاعات، از آزمون تحليل واريانس، رگرسيون چند‌متغيّره و مدل تحليل مسير بهره گرفته‌شد. نتايج نشان داد، رابطۀ خطي و معني‌‌داري بين توسعۀ گردشگري و احياي معيشت پايدار وجود دارد؛ به‌ترتيب بيشترين تاثير گردشگري مربوط به عامل نهادي با ضريب (0/363) و كمترين تاثير مربوط به عوامل كالبدي محيطي با ضريب (0/182) است. همچنين نتايج نشان داد كه علي‌رغم تلاش‌هاي مسئولان محلي و مشاركت‌هاي مردمي در زمينۀ ايجاد زيرساخت‌هاي امنيتي و افزايش كيفيت ارائۀ خدمات مطلوب براي توسعۀ گردشگري در اين منطقه، به‌علت عدم‌تامين زيرساخت‌هاي اوليه، عدم‌دسترسي به شبكه‌‌هاي ارتباطي مناسب به جاذبه‌هاي گردشگري موجود در روستاها و از همه مهم‌‌تر، مشكلات امنيتي كه نتيجۀ موقعيت مرزي روستاهاي منطقه است، به‌عنوان مهم‌ترين موانع توسعۀ گردشگري در روستاهاي اين شهرستان شناسايي شدند.

In the past decades, improving sustainable livelihoods has attracted many researchers and planners. In this regard, one of the main approaches for improving sustainable livelihoods is to pay attention to the development of tourism. Considering the importance of this issue in this study, the revival of sustainable livelihoods of border villages was addressed through tourism development. The present research is applied in a targeted, applied way and the method of doing it is combination (qualitative and quantitative). The data-gathering tool was a questionnaire and interview. The statistical population consisted of rural households in Nahuk district in Saravan Township (N= 1618). Using the Cochran formula, 310 households were selected as the sample by quota sampling method. To analyze the data and data, analysis of variance, multivariate regression, and path analysis model were used. The results showed that there is a linear and significant relationship between tourism development and sustainable livelihoods recovery; accordingly, the highest impact of tourism on institutional factor is with coefficient (0.363) and the least effect on environmental factors with coefficient (0.182). Also, the results showed that despite the efforts of local authorities and popular participation in creating security infrastructure and improving the quality of providing favorable services for tourism development in the region, due to lack of provision of basic infrastructure, lack of access to appropriate communication networks to the tourist attractions in the villages an‎d most importantly, security problems, which are the result of the borderline situation in the villages of the region, have been identified as the main barriers to tourism development in the villages of this Townships.