پديد آورندگان :
عباسي, اسماعيل دانشگاه خليج فارس - پژوهشكده خليج فارس - گروه محيط زيست , خزايي, مهدي دانشگاه تهران
كليدواژه :
توفانهاي تندري , شاخصهاي ناپايداري , نمودار اسكيوتي , الگوهاي گردشي جو , ايستگاه سينوپتيك كرمانشاه
چكيده فارسي :
يكي از مخربترين پديده هاي هواشناسي كه گستره فضايي و بازه زماني آن كاملا متغيير است و در مقياس هاي مختلف خودنمايي ميكند توفان هاي تندري است. پديدهاي كه مقياس مكاني آن زماني كه در دل چرخندهاي حارهاي و مناطق همرفتي كمربند همگرايي بين حارهاي قرار ميگيرد بسيار گسترده بوده و از سويي بسيار حيرتآور، زيبا و در عين زيبايي طي شرايطي خاص فوقالعاده مخرب ميگردد. هدف از انجام پژوهش حاضر شناسايي و تحليل چنين توفانهاي مخرب در يك دوره زماني 25 ساله (1986-2010) در ايستگاه سينوپتيك كرمانشاه ميباشد. دادههاي مورد استفاده در اين تحقيق شامل دادههاي بارش روزانه و كدهاي مربوط به پديدههاي هواشناسي، پارامترهاي دماي خشك، نقطه شبنم، رطوبت نسبي، جهت و سرعت باد جهت محاسبه شاخصهاي ناپايداري و پارامترهاي ارتفاع ژئوپتانسيل، نم ويژه، سرعت قائم، مولفههاي باد مداري و نصف النهاري ميباشد. نتايج نشان داد كه طي دوره آماري مورد بررسي سه توفان تندري بسيار شديد در منطقه مورد مطالعه رخ داده است. بررسي شاخصهاي ناپايداري حاكي از قرار گرفتن اين شاخصها در طبقه شديد و مناسب جهت رخداد پديده توفان تندري ميباشد؛ همينطور وضعيت ديناميك جو همزمان با رخداد اين پديده نشان از حضور يك ناوه بسيار عميق در غرب منطقه مورد مطالعه و قرارگيري خروجي هسته رودباد ترازهاي 500 و 850 ميليبار بر روي منطقه مورد مطالعه را دارد كه در پي اين اتفاق پديده توفان تندري با شدت زياد همراه با شكلگيري ابرهاي كومولوس و رعد و برق و نهايتا بارشهاي سنگين منطقه مورد مطالعه را تحت تاثير اثرات مخرب خود قرار داده است؛ اين درحاليست كه اين وضعيت براي دو مورد شناسايي شده يعني پديده روز 04 فوريه 2007 و 12 دسامبر 1991 نسبت به ديگر موارد شناسايي شده يعني پديده روز 17 آوريل 1991 شرايط جوي ناپايدارتري را از نظر الگوهاي گردشي متوسط مقياس تجربه نموده است.
چكيده لاتين :
One of the most devastating phenomena of meteorology which varies extensively in spatial and temporal extent and manifests itself at various scales, is thunderstorms. The purpose of this study was to identify and analyze such destructive storms over a period of 25 years (1986-2010) at the synoptic station of Kermanshah. The data used in this research includes daily rainfall data and codes related to meteorological phenomena, dry temperature, dew point, relative humidity, wind direction and wind speed for calculation of instability indices, geopotential height parameters, specific humidity, vertical velocity, and zonal and meridional components. The results showed that during the statistical period of the study, three extreme thunderstorms occurred in the study area during the statistical period of 25 years. The study of instability indices indicates that these indices are in the strong and suitable category for the occurrence of thunderstorm phenomenon; in addition, the dynamics of the atmosphere at the time of the occurrence of this phenomenon indicates the presence of a very deep trough and negative abnormalities in the west of the studied region and positioning of the left half of the Jetstream of levels of 500 and 850 millimeters on the studied area. Following this phenomenon, the thunderstorm intensely affected the region by its destructive effects with the formation of clouds of cumulus and lightning, and finally, heavy rainfall. However, it should be mentioned that for two cases, that is, the phenomenon of February 4, 2007 and December 12, 1991, they experience a more unstable climate due to the average circulation patterns compared to the other identified case, i.e. the phenomenon of April 17, 1991.
