طراحي و اعتباريابي الگوي تفكر انتقادي و اثربخشي آن بر يادگيري مشاركتي در دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال

Designing and validation of critical thinking model and its effectiveness on cooperative learning in Students of Islamic Azad University, North Tehran Branch

اين پژوهش با هدف طراحي و اعتباريابي الگوي تفكر انتقادي و اثربخشي آن بر يادگيري مشاركتي در دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال در سال 1396 انجام شد. روش پژوهش بر حسب هدف كاربردي و از نظر روش گردآوري داده­ها نيمه آزمايشي از نوع طرح پيش آزمون-پس آزمون همراه با گروه كنترل و پيگيري، همين­طور از نظر نوع داده آميخته اكتشافي بود. جامعۀ آماري در بخش كيفي شامل 12 نفر از صاحب‌نظران و خبرگان دانشگاهي (متخصصان علوم تربيتي و فلسفه) بودند كه با روش نمونه­گيري هدفمند انتخاب شدند. هم­چنين جامعه آماري در بخش كمّي شامل 60 نفر از دانشجويان دختر و پسر دوره كارشناسي حسابداري بودند كه با استفاده از روش نمونه­گيري در دسترس، در دو گروه 30 نفر آزمايش و كنترل همتاسازي شدند. گروه آزمايش 8 جلسه 90 دقيقه‌اي تحت آموزش تفكر انتقادي قرار گرفتند و گروه كنترل در ليست انتظار ماندند. ابزار گردآوري داده­ها در بخش كيفي مصاحبه­هاي نيمه ساختاريافته انفرادي اكتشافي بود كه براي حصول اطمينان از روايي بخش كيفي و به­منظور اطمينان خاطر از دقيق بودن يافته­ها از ديدگاه پژوهشگر، از نظرات اساتيد و خبرگان اين حوزه و متخصصان علوم تربيتي و فلسفه استفاده شد. در بخش كمّي نيز به­منظور گردآوري داده­ها از پرسشنامه يادگيري مشاركتي چو و باولي (1999) استفاده شد4. داده­هاي گردآوري‌شده حاصل از بخش كمّي از طريق آمار توصيفي و استنباطي (تحليل عاملي اكتشافي، آزمون تحليل كوواريانس و t وابسته) و با استفاده از نرم‌افزار SPSS-V22 و Lisrel-V8.8 تحليل شد. يافته­ها نشان داد: از جمله مؤلفه‌هاي تفكر انتقادي شامل مهارت تحليل، مهارت خودگرداني، مهارت ارزشيابي، مهارت استنباط و درك، مهارت توضيح و مهارت تفسير بود. بر اساس ابعاد و مؤلفه‌هاي شناسايي‌شده، مدل پژوهش از برازش مناسبي برخوردار بود. نتايج پژوهش نشان داد كه اثربخشي الگوي تفكر انتقادي طراحي‌شده بر يادگيري مشاركتي در بين دانشجويان مؤثر بوده و پايداري آن در طول زمان نيز ماندگار بوده است.

The present research was conducted with the aim of Designing and validation of critical thinking model and its effectiveness on cooperative learning in Students of Islamic Azad University, North Tehran Branch in 1396. The research was practical in terms of objectives and Semi-experimental, pre-test and post-test design with control and follow-up group in terms of data collection method. Moreover, it was exploratory mixed in terms of type of data. In the qualitative section, the population consisted of 12 of experts of the scientific community and organizational specialists (Specialists in Education and Philosophy) who were selected using purposive sampling method. Furthermore, in the quantitative section, the population consisted of 60 male and female undergraduate students were selected using sampling method and matched in two groups of 30 experimental and control groups. The experimental group received eight 90-minute sessions of critical thinking training, and the control group remained on the list. Data collection tool was individual exploratory Semi-structured interview in the section of qualitative research which valuable opinions of professors and specialists familiar with the area of Specialists in Education and Philosophy who were informed in this area were employed in order to investigate the validity of the results. In the section of quantitative research, Cooperative learning Cho and Bowley (1999) were used to collect data. Content validity was used in order to analyze qualitative data of the research. Moreover, the collected data were analyzed through descriptive (Frequency, percentage frequency, mean, standard deviation, and range of changes) and inferential (Exploratory factor analysis, Mancova and dependent t) statistics using SPSS-V22 and Lisrel-V8.8 software. The findings demonstrated: One of the components of critical thinking included analysis skills, self-management skills, assessment skills, inferential and understanding skills, explanatory skill and interpretation skills. Based on the dimensions and components identified, the research model was fit to fit. The results showed that the effectiveness of the critical thinking model designed for cooperative learning among students was effective and its sustainability over time was also persistent.