واكاوي تغييرات زماني و مكاني جزيرة گرمايي كلان‌شهر اهواز به كمك داده‌هاي موديس

Climatology of Surface Urban Heat Island of Ahwaz Metropolis

فعاليت‌هاي انساني خرداقليم شهر را كنترل مي‌كنند و يكي از روشن‌ترين آثار آن، پديدة جزيرة گرمايي شهري است. جزيرة گرمايي بر كيفيت زندگي شهري ازجمله مصرف انرژي، كيفيت هوا و آب و همچنين تندرستي مردم اثر دارد. شهر اهواز از گرم‌ترين شهرهاي ايران است؛ از اين رو جزيرة گرمايي اهواز و شناخت خرداقليم آن شايستة بررسي است. بدين منظور در اين مطالعه جزيرة گرمايي كلان‌شهر اهواز ازلحاظ تغييرات زماني و مكاني با استفاده از داده‌هاي دماي روية زمين سنجندة موديس تررا و موديس آكوا طي سال‌هاي 1381 تا 1396 بررسي شد. سنجش شدت جزيرة گرمايي براساس آب‌وهواي پس‌زمينه انجام گرفت. در اين راستا نخست محدودة شهر بر مبناي آخرين تصاوير گوگل‌ارث مشخص و سپس محدوده‌اي به اندازة وسعت شهر در پيرامون شهر تعيين و «ناشهر» ناميده شد. دمايي كه در ميان همة ياخته‌هاي ناشهر بيشترين فراواني را داشت، دماي ناشهر در نظر گرفته شد. در ادامه اختلاف دماي تمامي ياخته‌هاي شهر از دماي ناشهر به دست آمد و ميانگين اختلاف دماي همة ياخته‌هاي شهر از دماي ناشهر، ميانگين شدت جزيرة گرمايي/ سرمايي ناميده شد. نتايج نشان داد شهر اهواز طي روز جزيرة سرمايي و هنگام شب جزيرة گرمايي دارد. شهر اهواز هنگام روز به‌طور متوسط 2 درجة سلسيوس خنك‌تر و در شب 2/2 درجة سلسيوس گرم‌تر از پيرامون خود است. همچنين به علت عبور رودخانة كارون از داخل شهر، جزيرة گرمايي به دو بخش تقسيم مي‌شود؛ بخش‌هاي شرقي و غربي شهر دماي روية بيشتري نسبت به ميانة شهر دارند. كانون جزيرة گرمايي شبانه و قسمت‌هاي ضعيف جزيرة سرمايي روزانه بر منطقة صنعتي اهواز منطبق است.

Human activities control the microclimate of the city and one of the most important effects of it is the urban heat island phenomenon. The heat island affects the quality of urban life, including energy consumption, air and water quality, as well as human health. Ahwaz, on the other hand, is one of the hottest cities in Iran. Therefore, the study of the heat island of Ahwaz and the knowledge of urban microclimate is worthy of consideration.e. For this purpose, in this study, the heat island of Ahwaz metropolitan area was investigated in terms of temporal and spatial variations by using the data of temporal temperature data of the MODIS-Terra and MODIS-Aqua observations from 2002 to 2017. The intensity of the heat island was measured based on the background climate. To this end, after the city boundary was determined by the latest Google Earth imagery. Then, a range, of the size of the city, was determined around the city and was called the non-urban. The temperature that was most common among all the non-urban cells was considered as the temperature of the non-urban. The temperature difference of all the non-urban cells of the city was obtained from the non-urban temperature. The average temperature difference of all cells from the temperature of non-urban was obtained and called the average intensity of the heat/cold island. The results showed that Ahwaz, during the day has a cold island (-2 degrees Centigrade), and at night was a heat island (2.2 degrees Centigrade). Due to the fact that the Karun river passes through the city, heat island is divided into two parts. The eastern and western parts of the city have more procedural temperatures than the city average. Also, the core of the nightly heat island and the weak parts of the daily cold island are in line with the industrial zone of Ahwaz.