عوامل مؤثّر بر تأخير ازدواج دختران در شهرستان‌هاي ايران

طي سه دهۀ گذشته در ايران سن ازدواج دختران به­ميزان قابلِ­توجهي افزايش‌ يافته است. ازمنظر اجتماعي- جمعيتي تأخير در ازدواج و تغيير الگوهاي زناشويي، پيامدها و الزامات سياستي بسياري دارد. تأخير در ازدواج دختران طول دورۀ فرزندآوري و نيز طول نسل‌هاي بعد را تحت تأثير قرار مي‌دهد. هدف اين مقاله، بررسي و تبيين تأخير در ازدواج دختران در بستر توسعۀ اقتصادي- اجتماعي و تغييرات موقعيت زنان در شهرستان­هاي ايران است. روش تحقيق تحليل ثانويۀ داده­هاي سرشماري 1395 براي 428 شهرستان كشور است. نتايج نشان داد كه در حدود 10 درصد شهرستان‌هاي موردِ­بررسي نسبت تجرّد دختران 25 تا 29 ساله بيشتر از 30 درصد است. بر پايۀ نتايج بررسي، الگوي جغرافيايي و فرهنگي خاصي در تأخير ازدواج دختران در ايران وجود دارد. تجربه‌ تأخير در ازدواج دختران در شهرستان‌هاي غربي كشور بيشتر از ساير مناطق ايران است. نتايج تحليل‌هاي چندمتغيره نشان داد كه نسبت تجرّد مردان عدم ِتعادل در بازار ازدواج، استقلال زنان، ميزان بيكاري مردان و درجۀ توسعه­يافتگي شهرستان­ها به‌ترتيب بيشترين تأثير را در تبيين تأخير در ازدواج دختران دارند. بنابراين، كاهش نابرابري توسعه­اي و بهبود وضعيت اشتغال مردان مي‌تواند در كاهش تأخير ازدواج دختران مؤثر باشد.

The age at marriage for males and females has increased considerably over the past three decades in Iran. Marriage delay and changing marital patterns have many consequences and implications from a socio-demographic viewpoint. Postponing of marriage affects the length of the childbearing period as well as the length of subsequent generations. The aim of this article is to explain the marriage delay of girls in the context of socio-economic development and women's status changes in Iranian society. The research is based on secondary analysis of the 2016 Iranian census for 428 counties. The results showed that marriage delay for girls aged 25-29 years old is more than 30 percent in about 10 percent of the counties under study. According to the results, marriage delay of girls in Iran follows certain geographical and cultural patterns; girls who live in west regions, delay their marriage more than girls living in other parts of the country. Furthermore, marriage delay can be explained proportionately by the proportion of male singlehood, marriage squeeze, female autonomy, male unemployment rate and development level of the county. Therefore, policies like reducing regional developmental gaps and employment rates for men can help in decreasing girls’ marriage delays.