جستاري در مسئوليت كيفري انتقال بيماري‌هاي مسري از طريق پيوند عضو

An Investigation into the Criminal Liability for the Transmission of Contagious Diseases through Organ Transplantation

مسئوليت كيفري انتقال بيماري‌هاي مسري در پيوند عضو، يكي از مباحث چالشي و نيازمند دقّت علمي در اين زمينه است. از آنجا كه در فرايند پيوند عضو و انتقال بيماري‌هاي مسري، با سه ركن اساسي كادر پزشكي، منتقل و منتقل‌ٌاليه يا همان مجني‌ٌعليه مواجهيم، به ناچار بايد جداگانه به بررسي ميزان مسئوليت كيفري هر كدام بپردازيم. نسبت به مسئوليت اركان مذكور از منظر فقه و حقوق و رويّۀ محاكم، اختلاف نظر وجود دارد. فقها در هر شرايطي پزشك را مسئول مي‌دانند، اما قانون و رويّۀ محاكم با شرايط مقرر در قانون (رعايت نظامات فني يا گرفتن برائت) و رعايت آنها توسط پزشك، وي را مسئول نمي‌دانند. برايند ديدگاه‌هاي فقهي و حقوقي موجود آن است كه با توجه به نوع بيماري منتقل‌شده و كشنده يا غيركشنده بودن آن و نيز با توجه به وجود قصد مجرمانۀ سلب حيات يا ورود صدمۀ بدني و نيز تقصير جزايي (بي‌احتياطي، بي‌مبالاتي و ...) مجازات، متفاوت خواهد بود. علاوه بر اين با توجه به الزامات پزشكي قبل از پيوند، بايد قصور كادر پزشكي به‌طور ويژه مورد نظر قرار گيرد.

Criminal liability for the transmission of transmissible diseases in organ transplantations is one of the challenging issues requiring scientific accountability in this regard. Because in the process of organ transplantation and the transmission of contagious diseases we face three pillars of the medical staff, the transmitter, and the transmitted or the victim, we should separately examine the extent of each of the criminal liabilities. There is a controversy over the responsibility of the mentioned bodies in terms of jurisprudence and the law and the procedures of the courts. The jurisprudents hold that the physicians are responsible in all circumstances, but the law and the procedures of the courts do not hold him accountable to the prescribed conditions (observance of technical regulations or taking acquittal) in the law and their observance by the physician. The current jurisprudential and legal views hold that according to the type of disease transmitted and its being fatal or non-sedentary, as well as in the view of the existence of a criminal intention (mens rea) of depriving the life of or sustaining a physical harm to the patient, as well as a criminal blame, (recklessness, negligence, etc.) the penalty will be different. In addition, considering the medical requirements before transplantation, the faults of the medical staff should be specifically considered.