اولويت ‌بندي راهبردهاي باززنده‌ سازي بافت تاريخي شهر گرگان با رويكرد توسعۀ پايدار گردشگري

Regeneration Strategies prioritization of the Gorgan City Historical Context with Tourism Sustainable Development Approach

شهر گرگان داراي 150 هكتار بافت تاريخي است كه فرصت­ هاي مطلوبي براي جذب گردشگر و سودآوري اقتصادي فراروي مديريت شهري قرار داده است. با وجود اين، به علت بي ­توجهي مديريت شهري، نقاط قوت و فرصت ­هاي بافت تاريخي شهر گرگان تحت تأثير نقاط ضعف و تهديدها قرار گرفته­اند. از اين رو، هدف پژوهش حاضر اولويت­بندي راهبردهاي باززنده ­سازي بافت تاريخي شهر گرگان با رويكرد توسعۀ پايدار گردشگري جهت بهره ­برداري مديريت شهري از فرصت­ ها و ظرفيت ­هاي آن است. پژوهش حاضر از نوع توسعه­ اي و روش آن مبتني بر برنامه ­ريزي راهبردي است. جامعۀ آماري پژوهش شامل خبرگان (اساتيد، فارغ‌التحصيلان دكتري، كارشناسي ارشد و كارشناسان ارشد دستگاه­ هاي اجرايي مرتبط) حوزۀ گردشگري، آمايش سرزمين، برنامه ­ريزي راهبردي، جغرافيا و ... از دانشگاه هاي تهران، گلستان، سازمان­ هاي مرتبط نظير ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي است كه 20 نفر از آنها بر اساس روش گلوله برفي انتخاب است. از روش SWOT و ماتريس كمي QSPM براي تجزيه­­ و تحليل داده ­ها استفاده شده است. يافته­ هاي پژوهش نشان مي ­دهد بافت تاريخي شهر گرگان داراي 12 قوت، 13 ضعف، هشت فرصت و 12 تهديد است. بر اساس ماتريس QSPM، راهبرد « آسيب­ شناسي مناطق مستعد خطر و وضع ضوابط براي ساخت­ و سازهاي جديد به منظور هماهنگي با ساختار كالبدي ارزشمند تاريخي جهت جذب گردشگران» و «احياي استخوان­ بندي اصلي تاريخي و ارزش نهفته در تك­ بناها، بدنۀ فضاهاي عمومي، مجموعه ­ها و بافت شهري» به ترتيب با امتياز 5/333 و 4/755 به عنوان بهترين راهبردها براي باززنده ­سازي بافت تاريخي شهر گرگان با تأكيد بر توسعۀ پايدار گردشگري انتخاب شده است. در نتيجه، باززنده‌سازي بافت تاريخي با رويكرد توسعۀ پايدار گردشگري در شهر گرگان بايد بر راهبردهاي تنوع تمركز گردد.

In recent years, cultural and historical heritage tourism has grown rapidly. The city of Gorgan has 150 hectares of historical texture, which offers favorable opportunities for tourism attraction and economic profitability of urban management. The purpose of this paper is regeneration strategies prioritization of the Gorgan City historical context with tourism sustainable development approach for utilizing urban management of its opportunities and capacities. In this research, SWOT and QSPM quantitative matrix method has been used for presenting historical texture regeneration strategies with sustainable tourism approach in Gorgan. The findings of the research show that the historical context of Gorgan has strengths 12, weaknesses 13, opportunities 8 and threats 12. Based on the SWOT matrix, regeneration of historical texture with tourism sustainable development approach in Gorgan has requires diversity strategies (ST). Based on the QSPM matrix, two strategies have been selected as the best strategies for historical texture regeneration of Gorgan city with an emphasis on tourism sustainable development. They are included " Pathology of risk-prone areas and and rules for new builders in order to coordinate with the valuable historical structure for attracting tourists" and "Revitalizing the original historical bone and the hidden value of the monuments, Public spaces, collections and urban texture " with 5.333 and 4.755 scores. As a result, due to the lack of attention of urban management, the strengths and opportunities of the historical context of Gorgan have been affected by weaknesses and threats. Hence, should provide the prospect of its prosperity with reducing the weaknesses and threats by diverse strategies.