تحليل اثرات برنامه‌ ريزي كالبدي بر حفظ امنيت روستاييان با تأكيد بر امنيت اجتماعي (مطالعه موردي: ‌شهرستان مشهد)

(Analyzing the Effects of Physical Planning on Preserving Villagers' Social Security (Case Study: Mashhad County

امنيت در محيط‌هاي مسكوني روستايي از جمله عوامل انساني و محيطي است كه با تاثيرپذيري از برنامه‌ريزي و طراحي اين مجموعه‌ها، كيفيت زندگي انسان‌ها را ارتقاء مي‌بخشد. هدف از انجام اين پژوهش بررسي اثرگذاري برنامه‌ريزي كالبدي بر امنيت ساكنين روستاهاي مورد مطالعه به­ ويژه امنيت اجتماعي روستاييان است. پژوهش حاضر، از حيث هدف «كاربردي» و به لحاظ روش و ماهيت «توصيفي - تحليلي» است. واحد تحليل، خانوارهاي روستايي واقع در 3 دهستان تبادكان، طوس و درزآب است كه داراي طرح هادي است كه از مجموع 2356 خانوار روستايي، حجم نمونه‌اي با فرمول كوكران با خطاي 0/075 درصد، تعداد 163 خانوار با روش نمونه گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. سنجش ميزان امنيت، توسط 13 شاخص امنيت اجتماعي و 11 شاخص برنامه‌ريزي كالبدي صورت گرفته است. جهت تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي آماري پيرسون، آزمون تي تك نمونه‌اي، رگرسيون و تحليل مسير استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان داد كه متغير برنامه‌ريزي كالبدي در سطح روستاهاي نمونه با ميانگين 2/06 در حد متوسط به پايين است كه با توجه به نتايج آزمون Tتك نمونه اي شاخص كيفيت ساختمان با مقدار 8.15 در برنامه‌ريزي‌هاي كالبدي بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. متغير امنيت اجتماعي نيز با ميانگين 3/42 وضعيت متوسطي در بين روستاهاي مورد مطالعه داشته است و شاخص امنيت فردي با ميانگين 2/73 در پايين‌ترين سطح قرار دارد. با توجه به نتايج همبستگي پيرسون مشخص شد بين برنامه‌ريزي كالبدي و احساس امنيت اجتماعي رابطه معني‌دار و مستقيم (0/045) وجود دارد. نتايج حاصل از تحليل مسير نشان مي­دهد شاخص‌هاي اندازه قطعات با ضريب تاثير 0/255 و سازگاري با ضريب تاثير 0/254 بيشترين ميزان اثر را بر احساس امنيت اجتماعي دارد.

The security of rural residential areas as a common factor between human and environmental arenas is a necessity for promoting life quality of people. This factor is affected by the way that rural residential areas are designed and planned. The present study is aimed to evaluate the effects of physical planning on security of rural residents in a rural area of Mashhad county, emphasizing their social security. Based on aim, the present study is an applied research and based on method and nature, it is a descriptive-analytical one. The unit of analysis is rural households of three rural districts namely Tabadkan, Tous, and Darzab which have been targeted for the rural conducted plans. Of 2356 rural households in the study area, 163 households were selected as sample by simple random sampling based on Cochran formula with an error equals to 0.075. To measure the security rate, 13 social indicators and 11 physical planning indices are applied. Some statistical tests were used for data analysis including Pearson Statistical Test, Single-sample T-test, Regression and Path Analysis. The results indicated that the mean of physical planning variable in sample villages was 2.06 which is a moderated figure tending to lower places of ranking. Based on the single sample T-test, the index of building quality with an amount of 8.15 was more considerable. The mean of social security variable was 3.42 which indicated a moderate situation for the studied villages. The lowest place of ranking was belonged to individual security with a mean of 2.73. Based on Pearson correlation results it was marked that there is a direct and significant relationship between physical planning and social security perception with a figure of 0.045. Also, the results of Path analysis indicated that the size of parcels with an effect coefficient of 0.255 and compatibility with an effect coefficient of 0.254 have had the highest impact on social security perception.