ضمانت اجراهاي حقوق تصويري ستارگان در حقوق ايران

The Sanctions of Celebrities’ Image Rights in Iranian Law

در دنياي امروزي، افزايش تأثير مثبت ويژگي‌هاي شخصيتي ستارگان در جذابيت كالاها و خدمات، آنها را به ارزش اقتصادي تصوير خود در عرصه‌ي تبليغات تجاري آگاه نموده و اين امر تمايل اسپانسرها به انعقاد قرارداد بهره‌برداري با آنان در مقابل عوض را بيشتر كرده است. حقوق ستارگان نسبت به تصوير، صدا و ساير ويژگي‌هاي شخصي و ظاهري خود در اين زمينه، «حقوق تصويري» ناميده مي‌شود. هرچند بهره‌برداري از حقوق تصويري ستارگان، قاعدتاً به موجب قرارداد و در مقابل پرداخت مبلغ و هزينه صورت مي‌گيرد، ليكن احتمال بهره‌برداري غيرمجاز نيز وجود دارد كه موجب تضرر ستاره و تضييع منافع اقتصادي وي مي‌شود. در برخي كشورهاي غربي، در راستاي حمايت از آنها نهاد جديدي تحت عنوان «حق شهرت» به رسميت شناخته‌ شده است، يا از ابزارهاي حقوق مالكيت فكري و مسؤوليت مدني جهت حمايت از حقوق تصويري استفاده مي‌شود؛ در نظام حقوقي ايران نيز، با توجه به پوشش ناكافي حقوق مالكيت فكري نسبت به اين موضوع و عدم حمايت قانوني كافي و شفاف از حقوق تصويري، وضعيت اين موضوع مبهم بوده و اين امر چه بسا براي صاحبان شهرت، منجر به بي‌عدالتي گردد. زيرا استفاده غيرمجاز از حقوق تصويري ستارگان، موجب ضرر آنها مي‌شود كه اعتقاد به عدم پيشگيري يا عدم جبران آن، خلاف اصول كلي حقوقي و اخلاقي است. از اين رو، بلحاظ فقدان نهاد حمايتي خاص، و نظر به اينكه قواعد حقوق مالكيت فكري، اين موضوع را پوشش نمي‌دهد، لذا ستارگان در تدارك ضرر خود، مي‌توانند به نهادها و موجبات ضمان قهري و قوانين مربوط به مسؤوليت مدني متوسل شوند. با توسل به قواعد ضمان قهري، ستارگان مي توانند اجرت المثل استيفا از حقوق تصويري را مطالبه و نيز كليه خسارات مادي و معنوي ناشي از استفاده غيرمجاز از حقوق مزبور را جبران نمايند

Nowadays, by the increasing positive impact of personality characteristics of celebrities on the attractiveness of goods and services, celebrities found the value of their economic image in commercial advertising, which made the sponsors more willing to conclude license contracts with them. In this area, celebrities’ rights are called “image rights”. The exploitation of celebrities’ image rights is logically in return for payment of costs under contract; however, there is possibility of unauthorized exploitation that cause celebrity to sustain loss and affect her/his economic interests. In some western countries, new institution called “Publicity Rights” has been recognized or the tools of intellectual Property Rights and Civil Liability have been used to protect image rights. In the Iranian legal system, due to insufficient coverage of Intellectual Property Law to this issue, this issue is vague and this may lead to injustice for celebrities. Because the unauthorized use of image rights of celebrities cause them financial and moral loss, which the belief to lack of prevention or lack of relief, is contrary to the general principles of law and morality. Thus, because of the lack of specific protection, to compensate their loss, celebrities can invoke to civil liability and tort law.