نقش علايق برسازنده‌ي شناخت در كتب جامعه‌شناسي دوره دوم متوسطه

هدف اين پژوهش بررسي نقش علايق برسازنده شناخت در كتب جامعه شناسي دوره دوم متوسطه است. براي تحقق اين هدف با استفاده از روش كيفي و با رويكردي انتقادي به بررسي محتواي كتاب‌هاي درسي پرداختيم. در اين پژوهش نقد به دو صورت انجام مي گيرد. 1- نقد درون متني 2- نقد برون متني. نقد برون متني، براساس الگوهايي است كه چارچوب نظري- در اين جا نظريه هابرماس درباره شناخت و نقش علايق در برساخت آن - در اختيار ما قرار مي دهد نقد درون متني نيز، معطوف به تحليل انسجام دروني متن است. بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش، رويكرد و علاقه جديدي در كتاب هاي درسي وجود دارد كه بر اساس آن تلاش شده علم جامعه شناسي مورد نقد و بررسي قرار گيرد. اين علاقه هر چند شامل تركيبي خاص از علايق سه‌گانه مطرح شده توسط هابرماس است ولي اساساً ذيل هيچ يك از اين علايق قرار نمي گيرد و مي توان آن را «علاقه به بومي سازي» نام نهاد. عناصرتشكيل دهنده اين علاقه جديد، عبارتند از 1- عناصري از جامعه شناسي غربي رايج 2- عناصري از عرفان ، فلسفه و الهيات و 3 - عناصري از هويت ملي يا همان ناسيوناليسم ايراني.

The purpose of this study is to investigate "the status of human knowledge and interests" in sociology books at the senior level of Iranian high school. To this end, we use qualitative method and critical approach to analyzing the contents of textbooks. In this research, the review is done in two ways: first internal criticism and second external textual criticism. External textual criticism is based on the models that theoretical framework gives us which includes experimental-theoretical model, interactional-hermeneutic model, and critical-emancipation model. With this adaptation, we want to com to an understanding that how human interests and its relative knowledge are introduced in these books. Internal criticism is based on text data analysis. In conclusion, we find out that there is a new approach and interest in textbooks that on which, attempt is made to evaluate sociology. This kind of interest involves none of interests proposed in Habermas models. It con be called "localization of sociology". This new interest has its own special components. Its elements are1) some principles of western sociology in social science 2) elements of Islamic mysticism, philosophy, and theology and 3) elements of national identity nationalism.