پديد آورندگان :
مساوات، افشين دانشگاه بوعلي سينا همدان , مظاهري لقب، حجت اله دانشگاه بوعلي سينا همدان - دانشكده كشاورزي , سلطانلو، حسن دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , چوكان، رجب سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر
كليدواژه :
تركيب‌پذيري , كنترل ژنتيكي , لاين‌هاي ذرت , وراثتپذيري
چكيده فارسي :
ذرت يكي از مهم‌ترين گياهان دانه‌اي و علوفه اي است كه نقش مهمي در صنايع غذايي و تغذيه دام، به ويژه تغذيه طيور دارد. به‌منظور برآورد تركيب پذيري و عمل ژن در لاين هاي منتخب ذرت و شناسايي بهترين تركيب هيبريدي براي صفات مورفولوژيك ذرت، آزمايشي طي سال 1392 بصورت تلاقي هاي ديآلل دو طرفه با ده والد در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان اجرا شد. نتاج جهت بررسي در دو مكان (ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان- عراقي محله و ايستگاه تحقيقات كشاورزي گنبد) در سه تكرار در سال 1393 كشت شدند. براي داده هاي مربوط به صفات تعداد روز از سبز شدن تا ظهور كاكل و تعداد روز از ظهور كاكل تا رسيدگي فيزيولوژيك، تعداد رديف دانه در بلال، عملكرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد دانه در رديف بلال، تجزيه واريانس جداگانه در هر مكان انجام و سپس تجزيه مركب صورت گرفت. معني‌دار بودن اثر تركيب پذيري عمومي و خصوصي براي اكثر صفات نشان داد كه هر دو اثر افزايشي و غيرافزايشي در كنترل اين صفات موثر بوده و درجه غالبيت بيشتر از يك نيز نشان دهنده عمل فوق غالبيت ژن‌ها در كنترل اين صفات بود. در كليه صفات مورد بررسي مقدار پايين وراثت پذيري خصوصي و مقدار بيشتر واريانس غالبيت، نشان دهنده اهميت بيشتر اثرات غالبيت در كنترل ژنتيكي اين صفات بود. نتايج اين آزمايش نشان داد كه در اصلاح ذرت براي صفاتي نظير تعداد روز از ظهور كاكل تا رسيدگي فيزيولوژيك و تعداد رديف دانه در بلال، گزينش نقشي نداشته و بايد از روش‌هاي مبتني بر هيبريداسيون استفاده كرد.
ذرت يكي از مهم‌ترين گياهان دانه‌اي و علوفه اي است كه نقش مهمي در صنايع غذايي و تغذيه دام، به ويژه تغذيه طيور دارد. به‌منظور برآورد تركيب پذيري و عمل ژن در لاين هاي منتخب ذرت و شناسايي بهترين تركيب هيبريدي براي صفات مورفولوژيك ذرت، آزمايشي طي سال 1392 بصورت تلاقي هاي ديآلل دو طرفه با ده والد در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان اجرا شد. نتاج جهت بررسي در دو مكان (ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان- عراقي محله و ايستگاه تحقيقات كشاورزي گنبد) در سه تكرار در سال 1393 كشت شدند. براي دادههاي مربوط به صفات تعداد روز از سبز شدن تا ظهور كاكل و تعداد روز از ظهور كاكل تا رسيدگي فيزيولوژيك، تعداد رديف دانه در بلال، عملكرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد دانه در رديف بلال، تجزيه واريانس جداگانه در هر مكان انجام و سپس تجزيه مركب صورت گرفت. معني‌دار بودن اثر تركيب پذيري عمومي و خصوصي براي اكثر صفات نشان داد كه هر دو اثر افزايشي و غيرافزايشي در كنترل اين صفات موثر بوده و درجه غالبيت بيشتر از يك نيز نشان دهنده عمل فوق غالبيت ژن‌ها در كنترل اين صفات بود. در كليه صفات مورد بررسي مقدار پايين وراثتپذيري خصوصي و مقدار بيشتر واريانس غالبيت، نشان دهنده اهميت بيشتر اثرات غالبيت در كنترل ژنتيكي اين صفات بود. نتايج اين آزمايش نشان داد كه در اصلاح ذرت براي صفاتي نظير تعداد روز از ظهور كاكل تا رسيدگي فيزيولوژيك و تعداد رديف دانه در بلال، گزينش نقشي نداشته و بايد از روش‌هاي مبتني بر هيبريداسيون استفاده كرد.
چكيده لاتين :
Maize is one of the most important grain and forage crop, that has a unique role in the food and feed industry, especially poultry feed. To estimate combinig ability and gene action and to identify the best hybrid combination for different morphological traits, experiments were designed and carried out as diallel crossing with 10 parents at Gorgan Agricultural Research Station, Gorgan, Iran, in 2013. The progenies were grown in randomized complete block design with three replications in two locations including; Araghi-Mahaleh in Gorganand Gonbad Agricultural Research Stations in Gonbad, Iran, in 2014. Data for days from emergence to silking, days from silking to physiological maturity, number of row.ear-1, grain yield, plant height and number of grain.ear-1, were measured and recorded. Analysis of variance was performed separately for each location, and then combined analysis of variance was also performed. The effects of general combining ability (GCA) and specific combining ability (SCA) were significant on most traits, which implied that both additive and non-additive actions were involved in controlling these traits. The dominance degree was greater than one also indicated that the over-dominance of genes action in controlling the studied traits.For all studied traits, low narrow sense heritability and a greater dominance variance indicated that dominance actions was more important in genetic control of these traits. Therefore, to improve traits such as days from silking to physiological maturity and number of row.ear-1 selection would not be efficient, and hybridization methods should be used for development and improvement of maize germplasm.
