پهنه‌بندي حرارتي كشت گلرنگ بهاره در استان اصفهان

Thermal Zoning of Spring Safflower in Isfahan Province, Central Iran

بسياري از محصولات زراعي به طور سنتي در نواحي و يا زماني كشت مي شوند كه شرايط اقليمي در حد مطلوب نيست، در اين شرايط با بازده پايين محصول و همچنين عدم استفاده بهينه از نهاده هاي كشاورزي روبه رو هستيم. با توجه به اينكه گلرنگ بهاره يك محصول فارياب در استان اصفهان است، دما نقش تعيين كننده اي در عملكرد نهايي آن دارد. به منظور پهنه بندي درجه حرارت كشت گلرنگ بهاره در استان اصفهان، از داده هاي دمايي 51 ايستگاه سينوپتيك و كليماتولوژي استان هاي اصفهان و همجوار آن از سال 1961 تا 2009 ميلادي استفاده شد. پهنه استان با استفاده از ميانگين دماي شبانه روزي و به روش كريجينگ به سه ناحيه دمايي اول، دوم و سوم تقسيم شد. در هر ناحيه دمايي با توجه به نياز حرارتي گياه براي سبز شدن، نقشه هاي پهنه بندي حرارتي كشت در سامانه اطلاعات جغرافيايي با روش توابع پايه شعاعي ترسيم شدند. بر اساس نتايج به دست آمده در ناحيه دماي اول كه عمدتاً قسمت هاي گرم استان را فرا مي گيرد، تاريخ هاي كاشت مناسب از نيمه اول بهمن شروع و تا نيمه اول اسفند ادامه مي يابد. در ناحيه دمايي دوم كه به طور عمده مناطق معتدل استان را در بر مي گيرد، تاريخ هاي كاشت مناسب از نيمه دوم اسفند شروع و تا نيمه اول فروردين ادامه خواهد يافت. تاريخ هاي كاشت مناسب در ناحيه دمايي سوم كه قسمت هاي سرد استان را شامل مي شود، از نيمه دوم فروردين شروع و تا نيمه دوم ارديبهشت ادامه مي يابد. با توجه به نيازهاي حرارتي گلرنگ چنانچه اين گياه در مناطق مختلف اصفهان در تاريخ هاي كاشت مناسب خود كشت شود با دماهاي باز دارنده روبه رو نخواهد شد و در نتيجه از لحاظ اقليمي بازده مناسب حاصل مي شود.

Many crops are grown in regions and sowing dates which the climate is not in the desirable condition, bringing about decreases in efficiency of agricultural inputs and crop yield. The spring safflower is planted under irrigation condition in Isfahan province and the temperature during growing season plays a major role in its seed yield. For thermal zoning of spring safflower planting in Isfahan province, the temperature data from 51 synoptic and climatologic stations of Isfahan and neighboring provinces from 1961 to 2009 were used. Thermal zoning was determined based on mean daynight temperatures and the province was divided into three thermal zones by Kriging method. In each region considering thermal requirement for the plant establishment the thermal zoning in GIS was delineated, using radial basis function. According to the results in the first thermal region (which mainly covers the warm section of Isfahan province) the best planting date is from late January to late February. In the second zone (which mainly covers the temperate region of Isfahan province) the best sowing date is from early-March to early-April. The third zone (which is consisted of cold region) the suitable planting date is from early-April to early-May. Considering the thermal requirement of safflower, if it is planted in different parts of Isfahan according to the above planting windows in each region it will not face with adverse temperature conditions, and will take full advantage of growing season and may lead to increase in seed yield.