ارزيابي تناسب اراضي براي استقرار كاربري‌هاي كشاورزي و مرتعداري با روش تركيب خطي وزن‌دار (مطالعه موردي: حوضه اُنار چاي استان اردبيل)

Ecological Land Capability Evaluation for Agriculture and Range Management Using WLC Method (Case study: Onarchay watershed, Ardabil province)

زمينه و هدف: كشاورزي به عنوان يكي از مهم ترين بخش هاي اقتصادي كشور، نقش مهمي در رسيدن به توسعه پايدار را ايفا مي كند كه مستلزم استفاده از اصول و روش هاي علمي و شناخت قابليت­ هاي محيطي مي باشد. در اين خصوص، ميان توسعۀ كشاورزي و منابع محيطي نيز ارتباط تنگاتنگي وجود دارد. حوضه آبخيز اُنارچاي يكي از حوضه‌هاي واقع در مركز استان اردبيل به شمار مي‌رود كه نقش مهمي در امرار معاش مردم بومي منطقه دارد. هدف از تحقيق حاضر، ارزيابي توان اكولوژيك و تعيين تناسب اراضي براي فعاليت‌هاي كشاورزي و مرتع‌داري در حوضه آبخيز اُنارچاي اردبيل در سال 1395 مي‌باشد. روش بررسي: در مرحله اول با بررسي منابع و كسب استانداردها، 13 معيار ارزيابي توان كشاورزي، مرتع داري مشخص گرديد. در مرحله‌ي بعد، كليه لايه­ ها با فرمت مشابه به سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) وارد و با روش فازي استانداردسازي شدند. در ادامه، از فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) و ماتريس مقايسات دوتايي براي وزن دهي به معيارها و زير معيارها استفاده شد و در نهايت، كليه ‌لايه‌ها با استفاده از روش تركيب خطي وزن‌دار (WLC) تلفيق شدند. يافته ها: نتايج حاصل از ارزيابي نشان داد كه در مجموع، 84/19% از منطقه (11659 هكتار) داراي توان بسيار خوب تا ضعيف براي فعاليت كشاورزي و 15/15% ( 2189 هكتار) نيز براي مرتعداري داراي توان خوب، متوسط و ضعيف است. بحث و نتيجه گيري: نتايج كلي اين تحقيق بيان گر اين است كه تناسب متعادلي بين پتانسيل سرزمين و كاربري فعلي برقرار نيست.

Background and Objective: Agriculture as an important part of the economy has a great role to achieve sustainable development using scientific methods and knowing environmental potentials. In this regard, there is a close relationship between agriculture development and environmental resources. Onarchay is one of the watersheds in the center of Ardabil province that has a critical role in local people’s livelihood. The purpose of this study was to evaluate ecological land capability and determine the suitability rate for agriculture and range activities in Onarchay watershed in 2016. Method: First, by reviewing of the sources, 13 criteria for agriculture-rangeland capability evaluation were defined. In the next step, all of the criteria were imported to the Geographic Information System (GIS) with the same format and were standardized. Then, Analytical Hierarchy Process (AHP) and binary comparison matrix were used to weight to the criteria and sub- criteria and finally, all of the criteria were combined using Weighted Linear Combination (WLC) method. Findings: Based on the results 11659 hectares (84/19%) for agricultural activity have very good to weak potential and 2189 hectares (15/81%) for rangeland activity have good, moderate and weak potential. Discussion and Conclusion: Results showed that there is no balance between current land use and land potential in Onarchay watershed.