تحليل زمين‌شيميايي مشخصه‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك با محتواي فلزات سنگين در خاك‌هاي تحت آبياري بلندمدت با پساب شهري

شناخت مناطق همگن خاك براي اعمال مديريت­هاي مكان­محور، به‌خصوص در مناطقي كه دستخوش فعاليت­هاي مختلف بشري قرار مي‌گيرد، حائز اهميت است. اين موضوع با استفاده از روش­هاي تحليل چندمتغيره شامل تحليل عامل، تحليل خوشه­بندي سلسله مراتبي و تحليل k متوسط در اراضي كشاورزي تحت آبياري بلندمدت (بيش از 40 سال) با پساب شهري در منطقه شهر ري در جنوب تهران مورد بررسي قرار گرفت. با استفاده از مدل تحليل عامل، هشت عامل به‌عنوان هشت گروه زمين­شيميايي براي توصيف حدود 60 درصد از كل واريانس مربوط به 37 پارامتر فيزيكي و شيميايي خاك استخراج شد. اهم اين گروه­ها، شامل عناصر غذايي خاك (OC، OM و N)، عناصر كم‌مصرف معدني (Mn و B)، قدرت جذب خاك (Clay، Silt، Sand و CEC)، شوري و فشار اسمزي (EC، OP و TDS) و سديمي شدن خاك (SAR و Na) هستند. مقادير حداكثر ضرايب Cophenet و Silhouette، به‌ترتيب معادل 77/0 و 83/0، انتخاب روش اتصال متوسط را در تحليل خوشه­بندي سلسله­مراتبي و تعداد سه خوشه در جمعيت­هاي 19، 18 و 34 واحد نقشه­اي را در روش k متوسط ديكته كرد‌. روش پليگون تيسن در GIS، براي تفكيك گروه‌هاي زمين­شيميايي در قالب واحدهاي نقشه­اي به كار گرفته شد. اين خروجي كه در واقع تركيب مدل­هاي تحليل چندمتغيره و نمايش بصري آن در GIS تحت واحدهاي نقشه­اي تفكيك شده از منطقه مورد مطالعه است، مي­تواند فعاليت‌هاي مديريتي مناسب را براي مناطق تحت هر خوشه ارائه دهد.