پديد آورندگان :
كلانتراحمدي، احمد سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات كشاورزي و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي صفي آباد دزفول، ايران , شوشي درفولي، احمدعلي سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات كشاورزي و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي صفي آباد دزفول، ايران
كليدواژه :
اسيد اولئيك , بُر , تنش خشكي , روي , كلزا , منگنز
چكيده فارسي :
به منظور ارزيابي اثر تنش خشكي ناشي از قطع آبياري و محلول‌پاشي عناصر ريزمغذي روي، بُر و منگنز بر عملكرد دانه، ميزان روغن و تركيب اسيدهاي چرب روغن دانه كلزا رقم هايولا 401، آزمايشي بهصورت كرتهاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي دو سال زراعي (1392 تا 1394) در مركز تحقيقات كشاورزي صفي آباد اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري در سه سطح؛ آبياري كامل (شاهد 1)، قطع آبياري در مرحله گلدهي و قطع آبياري در مرحله خورجيندهي در كرتهاي اصلي و محلول‌پاشي عناصر ريزمغذي روي، منگنز و بُر (با غلظت‌هاي دو، چهار و شش در هزار) و محلول‌پاشي با آب مقطر (شاهد 2) در كرتهاي فرعي قرار داده شدند. محلول پاشي در دو مرحله غنچه دهي (كد 31) و شروع گلدهي (كد 61) سيلوستر- برادلي و ميكپيس انجام شد. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه و اجزاي عملكرد با قطع آبياري به طور معني‌داري كاهش يافتند. قطع آبياري در مراحل گلدهي و خورجين دهي باعث كاهش تعداد خورجين در بوته (به‌ترتيب 40 و 8 درصد) شد. بيشترين عملكرد دانه (4301 كيلوگرم در هكتار) از تيمار آبياري كامل و محلول پاشي بُر و روي با غلظت چهار در هزار و كمترين عملكرد دانه (1863 كيلوگرم در هكتار) از تيمار قطع آبياري در مرحله گلدهي و محلول پاشي با آب مقطر (شاهد 2) بدست آمد. بيشترين ميزان روغن دانه (45/6 درصد) از تيمار آبياري كامل و محلول‌پاشي روي و بُر با غلظت شش در هزار و كمترين ميزان روغن دانه (40/3 درصد) از تيمار قطع آبياري در مرحله گلدهي و عدم محلول‌پاشي عناصر ريزمغذي بدست آمد. قطع آبياري در مرحله گلدهي باعث كاهش ميزان اسيد اولئيك و افزايش اسيد لينولئيك روغن دانه شد. در تيمار قطع آبياري در مرحله خورجيندهي نيز بيشترين عملكرد دانه با محلول‌پاشي منگنز و بُر (چهار در هزار) و روي با غلظت شش در هزار بدست آمد. بر اساس نتايج اين آزمايش قطع آبياري در مرحله گلدهي باعث وارد شدن تنش شديد به گياه كلزا شده و اجتناب از آن ضروري است. دستيابي به عملكرد مناسب دانه كلزا با اجراي آبياري كامل و محلول‌پاشي بُر و روي با غلظت چهار در هزار امكان‌پذير است.
چكيده لاتين :
To evaluate the effects of drought stress by withholding of irrigation during reproductive stages and foliar application of micronutrients (Zn, Mn and B) on seed yiled and oil quality, an experiment was carried out as split plot arrangements in randomized complete block design with three replications at Safiabad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Dezful, Iran, in two growing seasons (2013-2015). Main plots consisted of three irrigation levels: full irrigation (control), withholding of irrigation from flowering stage, and withholding of irrigation from silique stage, and sub plots included 10 levels of foliar application of micronutrients (2, 4, 6‰ zinc, 2, 4, 6‰ manganese, 2, 4, 6‰ boron, and the foliar application of distilled water as control). Foliar applications were made during both budding and initiation of flowering stages. Results showed that withholding of irrigation significantly decreased seed yield and yield components. Withholding of irrigation from flowering and silique stages reduced the silique no. plant-1 by 40% and 8%, respectively. Mean comparison of withholding of irrigation and foliar application showed that the highest seed yield (4301 kg.ha-1) belonged to full irrigation and foliar application of boron (4‰) in both growing seasons. The lowest seed yield (1863 kg.ha-1) obtained in withholding of irrigation from flowering stage and no micronutrient. Withholding of irrigation from flowering stage led to decrease oleic and linoleic acids content. The highest oil content (45.6%) measured in full irrigation and application of zinc (6‰) and boron (6‰). The lowest oil content (40.3%) observed in severe moisture stress conditions and no micronutrients. The results of this experiment showed that withholding of irrigation from flowering stage imposed severe stress on crop and should be avoided. The highest seed yield belonged to application of manganese and boron (4‰) and zinc (6‰) under withholding of irrigation from silique stage. To obtain reasonable seed yield, full irrigation and foliar application of zinc (4‰) and boron (4‰) is possible.
