بررسي عملكرد و پروتئين دانه ارقام نخود فرنگي، عملكرد كل و نسبت برابري زمين در كشت مخلوط با اسفناج

Investigating the Yield and Seed Protein of Pea Cultivars, Total Yield, and LER, Intercropped with Spinach

به‌منظور بررسي اثر رقم و الگوي كاشت بر عملكرد و پروتئين دانه نخودفرنگي، وزن كل دو گياه و نسبت برابري زمين، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل (دو عاملي) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه گنبدكاووس در سال زراعي 96-1395 اجرا گرديد. عامل اول رقم نخودفرنگي (شامل ارقام پفكي و شمشيري) و عامل دوم الگوي كاشت (در 9 سطح شامل كشت خالص هر يك، كشت مخلوط جايگزيني نخودفرنگي و اسفناج به‌ترتيب با نسبت‌هاي 2:1، 1:1 و 2:1 و كشت مخلوط افزايشي 33، 50، 67 و 100 درصد اسفناج به نخودفرنگي) بود. تأثير رقم و الگوي كاشت بر اكثر صفات معنيدار شد. طول بوته، وزن 100 دانه، وزن غلاف، عملكرد غلاف در بوته، وزن تر بوته نخودفرنگي و وزن كل در رقم پفكي بيش از رقم شمشيري بود، اما تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت آن كمتر بود. تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف، عملكرد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، شاخص برداشت و وزن تر بوته در تيمارهاي كشت خالص نخودفرنگي و كشت مخلوط جايگزين بيش از تيمارهاي كشت مخلوط افزايشي بود. افزايش درصد اسفناج در تيمارهاي افزايشي باعث كاهش صفات نخود فرنگي شد، اما عملكرد كل افزايش يافت. براساس نتايج، عملكرد رقم پفكي 11/81 درصد بيش از رقم شمشيري بود و بيش‌ترين وزن كل دو گياه با 30/1 تن در هكتار از تيمار كشت مخلوط افزايشي 100 درصد نخودفرنگي + 100 درصد اسفناج به‌دست آمد. در كليه تيمارهاي كشت مخلوط نسبت برايري زمين بيش از يك بود كه حاكي از برتري كشت مخلوط بود.

In order to investigate the effect of pea cultivars and planting pattern on yield and seed protein of pea, total yield, and LER, a factorial experiment (two factors) has been conducted in a randomized complete block design with three replications in research farm of Gonbad Kavous University during 2016-2017. The experiment has used two cultivars of pea (Poffaki (Aspersion) and Shamshiri (Swordfish)) as well as a native variety of spinach, with nine planting patterns, including sole pea and spinach, replacement series of 33%, 50%, and 67% spinach instead of pea, and additive series of 33%, 50%, 67%, and 100% spinach to pea. The effect of pea cultivar and planting pattern have been significant on most traits. Plant length, 100-seed weight, pod weight, pod yield per plant, fresh weight of pea plant, and pod yield in Poffaki surpass those of Shamshiri; though, number of pod per plant and harvest index in Shamshiri are higher than Poffaki. Number of pod per plant, pod weight, pod yield per plant, 100-seed weight, harvest index, and fresh weight of pea in sole pea and replacement series also surpass those of additive series. Addition of spinach in additive series reduces pea traits, while increasing total yield. According to the results, yield of Poffaki cultivar has been 11.81% higher than Shamshiri and the highest total yield (30.1 ton/ha) has been obtained from additive series of 100% pea + 100% spinach. Land equivalent ratio (LER) has been over 1 in all intercropping treatments, indicating the superiority of intercropping.