كليدواژه :
تجاريسازي علم و فناوري , سنجش و ارزيابي , نتايج تحقيقات دانشگاهي , تجاريسازي , محركها و موانع
چكيده فارسي :
هدف: تجاريسازي علم و فناوري، از مهم‌ترين مصاديق نوآوري در علم و فناوري است كه ميتواند به اين سؤال مهم پاسخ دهد كه چه افراد، سازمان‌ها و كشورهايي توانسته‌اند ايده و دانش را به محصول و ثروت تبديل كنند و در اين مسير چه عواملي مؤثر بوده است. اين پژوهش با هدف شناسايي وضعيت تجاريسازي تحقيقات دانشگاهي، محركها و موانع تجاري‌شدن آنها اجرا و در شش مرحله براي دستيابي به اهداف و پاسخ‌گويي به سؤالات تحقيق صورت پذيرفت.
روش‌شناسي: در اين مطالعه كه از نوع تحليلي علم‌سنجي و از نظر هدف كاربردي است به‌منظور جمع‌آوري اطلاعات از روش كتابخانه‌اي در مرحله اول و پرسشنامه در پنج مرحله بعدي استفاده شده است. جامعه آماري اين پژوهش را دو گروه متخصصان حوزه تجاريسازي و اعضاي هيئت علمي دانشگاه شاهد كه حداقل داراي يك طرح پژوهشي بوده‌اند تشكيل داده‌اند. اطلاعات مربوط به عوامل مؤثر بر تجاريسازي از منابع كتابخانه‌اي و ساير داده‌ها از طريق پرسشنامه جمع‌آوري شده است. به‌منظور تحليل داده‌هاي پژوهش از روش آماري آزمون ميانگين و روش‌هاي تصميم‌گيري چند شاخصه ديمتل و فرايند تحليل شبكه‌اي استفاده شده است.
يافته‌ها: پس از مطالعه منابع علمي مربوط به حوزه تجاري سازي رويكرد تحليل بازار به‌عنوان رويكرد مناسب ارزيابي پتانسيل تجاري طرحهاي پژوهشي انتخاب و به كمك اين رويكرد بيش از 214 طرح پژوهشي اجراشده در دانشگاه از نظر پتانسيل تجاريسازي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان دادند كه حدود 70 درصد طرحهاي پژوهشي داراي پتانسيل تجاريسازي بوده و 30 درصد آنها فاقد چنين پتانسيلي هستند. در ادامه با بررسي مطالعات و تحقيقات داخلي و خارجي درخصوص تجاري سازي، نزديك به 120 مؤلفه اصلي و فرعي مؤثر بر تجاري سازي استخراج و مورد پالايش قرار گرفت كه نهايتاً تعداد 51 مؤلفه در قالب 13 عنوان عامل اصلي نام‌گذاري و در سه بعد فردي، سازماني و نهادي دسته بندي شدند.
نتيجه‌گيري: نتايج نظرسنجي خبرگان نشان دادند كه عوامل شناسايي‌شده براي تجاري سازي مناسب و قابل قبول هستند. نتايج مربوط به بررسي روابط بين عوامل اصلي و ابعاد سه گانه كه با اجراي تكنيك ديمتل انجام شد نشان داد كه اثرگذارترين شاخص‌ها درخصوص عوامل مؤثر بر تجاريسازي تحقيقات دانشگاهي به‌ترتيب شامل نگرش مديريتي، برنامهريزي و سياست‌گذاري، تسهيل و پشتيباني، زمينه سازي فرهنگي، عامل سيستمي، حمايت سازماني، ساختار سازماني و تأمين و تجهيز ميباشند و عوامل ديگر شامل دانش و آگاهي، توانمندي و مهارت، خلاقيت و نوآوري، ريسك پذيري و اعتماد در گروه شاخص‌هاي معلول قرار مي‌گيرند. اولويت بندي عوامل مؤثر بر تجاري سازي با روش فرايند تحليل شبكه اي انجام و مشخص كرد كه عامل برنامه ريزي و سياست‌گذاري بالاترين اولويت را به خود اختصاص مي‌دهد و پس از آن عامل حمايت سازماني، طرز نگرش مديريت، زمينه سازي فرهنگي، تسهيل و پشتيباني، سيستمهاي سازماني و ساير عوامل قرار دارند. بررسي وضعيت هر يك از عوامل مؤثر بر تجاري سازي از ديدگاه صاحبان طرحهاي پژوهشي نشان داد كه فقدان آنها به‌عنوان مانعي براي تجاري سازي و وجود هر يك ميتواند محركي براي موفقيت محققان در تجاريسازي نتايج طرحهاي پژوهشي باشد.
چكيده لاتين :
Purpose:Commercialization of science and technology is one of the most important indexes of innovation in science and technology that can answer this important question: which organizations and countries could change ideas and knowledge into product and wealth, and which factors were effective in this process? This research aimed to identify the commercialization state of academic research studies and their drivers and barriers at Shahed University.
Methodology: To meet this purpose, a six-step study was carried out. Based on the literature review, the market analysis approach was selected as the appropriate approach to evaluate the commercial potential of academic research studies. About 214 completed research projects in University were evaluated, as well.
Findings: As a result, 70 percent of projects were confirmed to have commercial potential. Based on previous studies, 120 parameters were identified and after refinement, 51 parameters were finalized and grouped into 13 main factors and categorized into three dimensions, namely, individual, organizational, and institutional factors. The result of the expert survey confirmed that the identified factors were reliable. Using the DEMATEL technique to investigate the relationship between the main factors and three dimensions resulted in the prioritization of the most influential factors on the commercialization of academic research as managerial attitude, planning and policymaking, facilitation and support, cultural background, system factors, organizational structure, procurement, and mobilization. In terms of effect factors, priorities included knowledge and awareness, empowerment and skill, creativity and innovation, risk-taking and trust. In the next step, using ANP to prioritize influential factors on commercialization, it was concluded that planning and policymaking, organizational support, managerial attitude, cultural background, facilitation and support, organizational systems, and other factors ranked respectively. In the final step, based on the viewpoint of academic researchers, the state of each identified factor was investigated.
Conclustion: The research finding revealed that the lack of each of 13 factors (except risk-taking) can play the role of the barrier for commercialization of academic research results, and the existence of each factor can be a driver for success in the commercialization of research results
