تركيب شيميايي تاج ‌بارش توده‌هاي دست‌كاشت پلت و بروسيا در شرق مازندران

Throughfall Chemistry of Persian Maple (Acer velutinim) and Turkish Pine (Pinus brutia) Plantations in East of Mazandaran

تغيير در كيفيت باران رسيده به بستر جنگل از مهم‌ترين پيامدهاي جنگل­ كاري با گونه‌هاي بومي و غير بومي جهت احياي جنگل‌هاي مخروبه خزري است. هدف از اجراي تحقيق حاضر، مقايسه تركيب شيميايي آب تاج‌بارش توده‌هاي دست­ كاشت پلت (Acer velutinum Bioss.) و بروسيا (Pinus brutia Ten.) در جنگل دارابكلاي ساري بود. مقدار آب باران و آب تاج‌بارش از 15 ارديبهشت تا 15 اسفند ماه 1391 به ترتيب با استفاده از شش و 20 عدد جمع‌آوري­ كننده پلاستيكي جمع‌آوري شدند. جهت مقايسه غلظت عناصر پتاسيم، كلسيم و منيزيم در آب تاج‌بارش توده‌هاي مذكور با آب باران، غلظت عناصر مذكور در چهار نمونه آب تاج‌بارش از هر توده و چهار نمونه آب باران در هر ماه اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد مقدار متوسط هدايت الكتريكي آب تاج­بارش در فصل رويش در توده پلت (170 ميكروزيمنس بر سانتي­متر) به‌طور معني‌داري (05/0p<) بيشتر از توده بروسيا (135 ميكروزيمنس بر سانتي­متر) و آب باران (55 ميكروزيمنس بر سانتي­متر) بود. متوسط غلظت در دوره اندازه‌گيري براي عناصر پتاسيم (پلت 6/15 و بروسيا 63/5 ميلي­گرم بر ليتر)، كلسيم (پلت 0/53 و بروسيا 0/83 ميلي­گرم بر ليتر) و منيزيم (پلت 0/59 و بروسيا 0/55 ميلي­گرم بر ليتر) بين دو توده پلت و بروسيا بدون تفاوت معني‌دار (05/0p>) اندازه‌گيري شد. متوسط غلظت عناصر پتاسيم و منيزيم در دوره مورد مطالعه در آب تاج‌بارش توده‌هاي پلت (پتاسيم: 6/15 و منيزيم: 0/59 ميلي­گرم بر ليتر) و بروسيا (پتاسيم: 5/63 و منيزيم: 0/55 ميلي­گرم بر ليتر) به‌طور معني‌داري (05/0p<) بيشتر از آب باران (پتاسيم: 0/24 و منيزيم: 0/32 ميلي­گرم بر ليتر) بود. نتايج اين تحقيق نشان داد كه جنگل ­كاري منجر به تغيير در كيفيت آب رسيده به جنگل مي‌شود. لازم است در مطالعات آينده، تأثير ساير گونه‌هاي بومي و غير بومي نيز بر تركيب شيميايي آب تاج‌بارش مطالعه شود.

Changes in the quality of water reaching forest floor is of the most important consequences of native and exotic tree species plantations for rehabilitating the derelict areas of the Caspian forests. The aim of this study was to compare the chemical composition of throughfall in plantations of Persian maple (Acer velutinim Bioss) and Turkish Pine (Pinus brutia Ten) in Darabkola Forest, Sari. The amount of gross rainfall and throughfall were measured using six and twenty plastic collectors, respectively, from May 15, 2012 to 15 March, 2013. To compare the concentration of Potassium, Calcium, and Magnesium of the throughfall, four throughfall and rainfall samples were monthly taken from each stand. The results showed that the average of EC in growing season in Persian maple stand (170 µs/cm) was significantly higher than in Turkish pine stand (135 µs/cm) and in rainfall (55 µs/cm). Mean concentration of Potassium (Acer: 6.15, Pine 5.63 mg.l-1), Calcium (Acer: 0.53, Pine: 0.83 mg.l-1) and Magnesium (Acer: 0.59, Pine: 0.55 mg.l-1) were not significantly different between Acer and Pine stands. Mean concentration of potassium and magnesium in Persian maple stand (K: 6.15, Mg: 0.59 mg.l-1) and Turkish pine (K: 5.63, Mg: 0.55 mg.l-1) was significantly higher than the rainfall (K: 0.24, Mg: 0.32 mg.l-1). We concluded that the plantations change the water quality reaching the forest floor. It is needed to examine the effects of all endemic and exotic tree species on chemical composition of throughfall in future studies.