واكنش مورفولوژيك، عملكرد و اجزاي عملكرد ژنوتيپ هاي گلرنگ بهاره به تاريخ هاي كاشت

The Response of Morphology, Yield and Yield Components of Spring Safflower Genotypes to Different Sowing Dates

به منظور مطالعه واكنش مورفولوژي، عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام گلرنگ (.Carthamus tinctorius L) بهاره به تاريخ هاي كاشت، آزمايشي به صورت كرت هاي يك بار خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مزرعه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان در سال زراعي 96-1395 اجرا شد. عوامل آزمايشي شامل چهار تاريخ كاشت (20آبان، 11آذر، 15دي و 14بهمن) در كرت هاي اصلي و پنج رقم گلرنگ (سينا، گلدشت، صفه، محلي اصفهان (كوسه) و فرامان) در كرت هاي فرعي بودند. تجزيه واريانس نشان داد كه اثر متقابل تاريخ كاشت و رقم بر تمام صفات مورد بررسي به جز ارتفاع بوته و درصد روغن دانه معني دار شد. مقايسه ميانگين صفات تحت اثر متقابل تاريخ كاشت و رقم نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه (3722 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (837 كيلوگرم در هكتار) در تاريخ كاشت 20 آبان و رقم گلدشت و كمترين عملكرد دانه (351 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (71 كيلوگرم در هكتار) در تاريخ كاشت 14 بهمن و رقم فرامان حاصل شد. به طور كلي بيشترين ميزان صفات مورد بررسي در تاريخ كاشت اول به دست آمد و با تاخير كاشت و مواجهه مراحل آخر رشد و نمو ارقام به دماهاي بالا، عملكرد دانه و عملكرد روغن كاهش يافتند.

In order to study the response of morphology, yield and yield components of spring safflower (Carthamus tinctorious L.) cultivars to different sowing dates, an experiment was carried out using a split-plot design on the basis of a randomized complete block design with four replications, in Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khouzestan, south-west of Iran at 2016-2017. Experimental factors were four sowing dates (11 November, 2 December, 5 January and 3 February) in main plots and five safflower cultivars (Sina, Goldasht, Soffeh, local Esfahan (Kooseh) and Faraman) in sub plots. The analysis of variance showed that the interaction effect of sowing date and cultivar was significant on all measured traits except plant height and grain oil percent. The mean comparisons showed that the highest grain yield (3722 kg/ha) and oil yield (837 kg/ha) were produced in sowing date of 11 November by Goldasht cultivar, and the lowest grain yield (351 kg/ha) and oil yield (71 kg/ha) were observed in sowing date of 3 February by Faraman cultivar. The highest amount of measured traits were achieved in the first sowing date (November 11) and delays in sowing date and, hence, occurrence of a terminal heat stress in flowering and grain filling phase decreased the grain yield and oil yield.