مطالعه تاثير كمپوست دامي تلفيق شده با كودهاي شيميايي بر آبشويي نيترات و عملكرد دانه تحت تناوب كلزا-سويا-گندم در خاك‌هاي شني

A study on the effects of incorporated manure compost with chemical fertilizer on nitrate leaching and grain yield under canola-soybean-wheat crop rotation in sandy soils

براي بهبود كيفيت آب و كارايي استفاده از نيتروژن در خاك‌هاي شني، نياز به راهبردهاي جديد مي‌باشد. هدف از اين مطالعه تعيين مقدار آبشويي نيترات تحت روش‌هاي متداول و تلفيقي تغذيه گياهان كلزا و گندم بود. آزمايش در قالب طرح پايه بلوك كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي كوددهي شامل، اوره (CF)؛ اوره + زئوليت (CF-Z)؛ اوره + كمپوست دامي (IF)؛ اوره + كمپوست دامي + زئوليت (IF-Z) و شاهد (CK)، بود. بيشترين نفوذ عمقي آب بعد از آبياري و در ماه‌هاي آبان و ارديبهشت اتفاق افتاد. ميانگين مقدار آبشويي سالانه نيترات براي تيمارهاي كوددهي CF، CF-Z، IF، IF-Z و CK به‌ترتيب برابر 53/64، 41/21، 33/16، 25/59 و 9/23 كيلوگرم در هكتار بود. بيشترين ضريب آبشويي نيترات براي تيمار CF (47 درصد) و كمترين مقدار از تيمار IF-Z (10 درصد) به‌دست آمد. مقدار و ضريب آبشويي نيترات همبستگي مثبت و معني‌داري با مقدار آب ورودي به مزرعه در هر ماه داشت. تيمار كوددهي IF-Z بالاترين عملكرد دانه كلزا (5/3661 كيلوگرم در هكتار) و گندم (4058/9 كيلوگرم در هكتار) را توليد كرد. نتايج نشان داد، استفاده از كود دامي و زئوليت روشي مناسب براي كاهش كاربرد كودهاي شيميايي و بهبود پايداري در سيستم‌هاي كشاورزي مي‌باشد.

Innovative strategies are needed to improve water and nitrogen use efficiencies in sandy soils. The objectives of this study were to quantify the amount of nitrate leaching losses under conventional and integrated nutrient management of canola and wheat. The experiment was carried out using a randomized complete-block design, with three replications. Fertilization treatments including: urea (CF), urea + zeolite (CF-Z), urea + composted manure (IF), urea + composted manure + zeolite (IF-Z) and control (CK). The maximum water deep percolation was occurred after irrigation in November and May. The average of annual nitrate leaching losses for CF, CF-Z, IF, IF-Z and CK were 53.64, 41.21, 33.16, 25.59 and 9.23 kg.ha-1, respectively. The maximum and minimum annual nitrate leaching factor were achieved with the CF (47%) and IF-Z (10%) treatments, respectively. Annual nitrate leaching losses and annual nitrate leaching factor showed positive and significant correlations with the amount of water inputs in the months. The IF-Z fertilizer treatment produced the highest grain yield for canola (3661.5 kg.ha-1) and wheat (4058.9 kg.ha-1). The results showed that application of manure compost and zeolite could be a useful methods for decreasing chemical fertilizer application rates and improving the sustainability of agricultural systems.