رابطه رتبه آموزشي كتاب‌هاي درسي دانشگاه‌هاي برتر جهان با شاخص‌هاي استناد، پيج رنك و هيتس

The Relationship Between Textbooks’ Teaching Ranks in World Top Universities and Citation, PageRank and HITS Indicators

هدف: كتاب‌ها از جمله توليدات مهم دانشگاهي هستند كه نقش مهمي در اشاعه يافته‌هاي علمي و ارتقاي دانش عمومي دارند. هدف اصلي اين پژوهش تعيين رابطه ميان رتبه آموزشي كتاب‌هاي درسي دانشگاه‌هاي برتر جهان با شاخص‌هاي استناد، پيج رنك و هيتس (اعتبار و ميانجي) است. روش‌شناسي: پژوهش حاضر از نظر هدف كاربردي و به جهت روش تحليل داده‌ها توصيفي همبستگي است؛ همچنين، از حيث روش پژوهش، از نوع تحليل استنادي است. جامعه آماري شامل 1869 كتاب از مجموعه كتاب‌هاي دانشگاهي نمايه‌شده در اسكوپوس بود كه در سرفصل درسي دانشگاه‌هاي برتر جهان وجود داشت. رتبه آموزشي كتاب‌هاي درسي از پروژه باز سرفصل درسي استخراج گرديد و در سه سطح كلي، رده‌هاي اصلي و زيررده‌هاي موضوعي كنگره به دست آمد. ميزان استناد به هر كتاب درسي از پايگاه اسكوپوس استخراج شد. همچنين رتبه پيج و هيتس (اعتبار و ميانجي) با استفاده از نرم‌افزار ساي2تول و با تحليل ارتباطات استنادي ميان كتاب‌ها محاسبه شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان دادند بين رتبه آموزشي كتاب‌ها در هر سه سطح با سنجه‌ استناد رابطه معنادار ضعيفي وجود داشت؛ همچنين، بين هر سه سطح رتبه آموزشي كتاب‌ها با رتبه پيج ارتباط معنادار متوسطي وجود داشت. از دو رتبه مرتبط با هيتس، رتبه اعتبار با هر سه سطح رتبه آموزشي كتاب‌ها ارتباط معنادار ضعيفي داشت؛ اما رتبه ميانجي فقط در سطح زيررده‌هاي كنگره با رتبه آموزشي كتاب‌ها رابطه معنادار ضعيفي داشت؛ علاوه‌براين، ميان رتبه آموزشي كتاب‌ها و رتبه پيج و اعتبار در رده‌هاي موضوعي علوم اجتماعي، فلسفه، روانشناسي و دين، علوم سياسي، حقوق و تاريخ جهان همبستگي متوسط و معنادار بود. نتيجه‌گيري: مي‌توان از رتبه پيج و اعتبار كه مستخرج از شبكه استنادي ميان كتاب‌ها هستند براي تعيين ارزش يا اثرگذاري آموزشي كتاب‌ها استفاده كرد؛ بنابراين، پيشنهاد مي‌شود كه نظام‌هاي استنادي بين‌المللي رتبه پيج و اعتبار را براي كتاب‌ها ارائه كنند و يا حداقل امكان محاسبه آنها را براي كاربرانشان فراهم كنند. اين پژوهش اولين پژوهشي است كه رابطه بين رتبه آموزشي كتاب‌ها با شاخص‌هاي استناد، پيجرنك و هيتس را مورد بررسي قرار داده است

Purpose: Books are significant scholarly publications which contribute a large part to the diffusion of scholarly findings and aid general knowledge promotion. The major goal of this research was to determine the relationship between teaching ranks of textbooks used in World Top Rank Universities according to Times Higher Education and indicators extracted from the citation, PageRank, and HITS. Methodology: The current study is applied research and utilizes descriptive correlation method. This research was conducted using citation analysis. The population involved 1869 textbooks from the collections of indexed books in Scopus. The books were identified through matching 168,866 book titles published between 1953- 2017 which were indexed in Scopus and recorded in Open Syllabus Project as teaching resources of World Top Rank Universities. The Library of Congress Classification was used to determine book subjects. The citations count of each book was exported from Scopus. PageRank and HITS algorithms were calculated by books citation networks using the Sci2Tool program. Findings: The results showed that there was a weak relationship among all three levels of teaching ranks with citation counts. Besides, The correlation between teaching ranks and PageRank were moderate and significant. Of the two ranking scores associated with the HITS algorithm, the correlations between teaching ranks and authority scores were significantly weak, but they were only significant at sub-classification levels with Hub scores. Furthermore, teaching ranks had a significantly moderate correlation with both PageRank and Authority scores in Social Sciences (H), Philosophy, Psychology, Religion (B), Politics (J), Law (K) and World History (D). Conclustion: Pagerank and authority scores of books calculated based upon the book citation network can be used in determining the teaching impact of books in some fields. Hence, this research suggests international citation indexes to utilize these indicators for books or to make the calculation of such indicators feasible for users. This is the first research conducted to examine the relationship between teaching rank of books with citation network indicators calculated by PageRank and HITS algorithms.