پديد آورندگان :
ملك، محسن دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت، گرگان , قادري فر، فرشيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت، گرگان , ترابي، بنيامين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت، گرگان , صادقي پور، حميدرضا دانشگاه گلستان - گروه زيست شناسي، گرگان
كليدواژه :
طول عمر بذر , زوال بذر , رفتار انبارداري بذر , هيدروپرايمينگ , اسموپرايمينگ
چكيده فارسي :
پرايمينگ يكي از رايج‌ترين روش‌هاي بهبود بذر مي‌باشد. وقايعي مثل افزايش سنتز اسيدهاي نوكلئيك، فعال شدن فرآيندهاي ترميمي، افزايش فعاليت‌هاي تنفسي و بهبود ظرفيت آنتي‌اكسيداني در طي پرايمينگ موجب مجهز شدن بذر به متابوليسم پيشرفته مي‌شود. ازجمله مهم‌ترين آثار پرايمينگ افزايش درصد، سرعت و يكنواختي جوانه‌زني و سبز شدن مي‌باشد. با اين‌حال محققان مهم‌ترين عامل محدودكننده استفاده از اين شيوه را ماندگاري بذرهاي پرايمينگ شده مي‌دانند. برخي محققان معتقدند پرايمينگ باعث كاهش قابليت انبارداري بذرها مي‌گردد. درحالي‌كه عده‌اي ديگر از محققان افزايش ماندگاري بذرها با استفاده از تيمارهاي پرايمينگ را گزارش كرده‌اند. ازاين‌رو اين مطالعه به‌منظور بررسي تأثير پرايمينگ بر قابليت انبارداري بذرهاي ارقام كلزا تحت شرايط متفاوت انبارداري طراحي و اجرا شد.
مواد و روش‌ها: در اين مطالعه اثرات پرايمينگ بر قابليت ماندگاري بذرهاي سه رقم كلزا با نام‌هاي دي‌كا-ايكس‌پاور، تراپر و هايولا 50 بررسي شد. به اين منظور بذرها ابتدا با دو روش هيدروپرايمينگ و اسموپرايمينگ كلريد سديم تيمار شدند. سپس بذرهاي پرايمينگ شده و شاهد با رطوبت‌هاي 6، 9، 12 و 15 درصد در دماهاي 15، 25، 35 و 45 درجه سلسيوس به مدت 8 ماه نگهداري شدند و طي دوره انبارداري نمونه‌برداري از تيمارهاي مختلف بذري با فواصل يك تا 30 روز انجام و مورد آزمون جوانه‌زني قرار گرفتند. در پايان با برازش مدل لجستيك سه‌پارامتره به داده‌هاي درصد جوانه‌زني تجمعي در مقابل روز پس از انبارداري، زمان تا كاهش جوانه‌زني به 50 درصد محاسبه و به‌عنوان معيار مقايسه انبارداري بذرها مورداستفاده قرار گرفت.
يافته‌ها: نتايج نشان داد رفتار انبارداري بذرهاي كلزا بسته به رقم بسيار متفاوت بود و هر رقم رفتار متمايزي از خود نشان داد. همچنين اثرات پرايمينگ بر قابليت ماندگاري بذرها بسته به شرايط انبارداري، رقم و نوع پرايمينگ متفاوت بود. مقايسه اثرات پرايمينگ بر ماندگاري بذرها در شرايط مختلف انبارداري نشان داد كه به‌طوركلي تيمارهاي پرايمينگ در شرايط انبارداري با رطوبت بذر و دماي انبار بالاتر كارايي بيشتري نسبت به شرايط انبارداري با رطوبت بذر و دماي انبار پايين‌تر داشتند. همچنين تيمارهاي پرايمينگ در رقم دي‌كا-ايكس‌پاور اغلب موجب افزايش ماندگاري بذرها شدند. درحالي‌كه در رقم‌هاي تراپر و هايولا 50 هيدروپرايمينگ اغلب موجب بهبود ماندگاري بذرها و در مقابل اسموپرايمينگ منجر به كاهش ماندگاري بذرها شد.
نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي اين آزمايش مشخص شد آثار پرايمينگ بر قابليت حيات بذرهاي كلزا مي‌تواند از عوامل مختلفي مثل رقم، شرايط مختلف انبارداري و همچنين نوع تيمار پرايمينگ تأثيرپذير باشد. همچنين در اين مطالعه تيمار هيدروپرايمينگ اغلب باعث افزايش قابليت انبارداري بذرها شد و در مقابل تيمار اسموپرايمينگ غالباً باعث افزايش شدت زوال و كاهش ماندگاري بذرها شد.
چكيده لاتين :
Introduction: Priming is one of the most commonly used seed enhancement techniques. Events such as
increased synthesis of nucleic acids, activation of repair processes, increased respiratory activity, and
improved antioxidant capacity during priming lead to advanced metabolism in seeds. The most important
effects of priming include increased percentage, speed and uniformity of germination and emergence.
However, the longevity of primed seeds in storage is the major concern for researchers as it restricts
widespread use of this technique. Some researchers believe that priming reduces the storage capacity of
seeds, while others have reported increased seed shelf life after using priming treatments. Therefore, this
study sought to investigate the effects of priming on the storage capacity of the seeds of canola cultivars
under different storage conditions.
Material and Methods: In this study, the effects of priming on the shelf life of seeds of three canola
cultivars including Dk-xpower, Traper and Hayola50 were investigated. For this purpose, the seeds were first
treated with hydropriming and osmopriming methods. Then primed and control seeds with 6, 9, 12 and 15%
moisture content were stored for 8 months at 15, 25, 35 and 45 °C. Sampling from different seed treatments
was carried out at intervals of 1 to 30 days to assess germination. Finally, by fitting a three-parameter logistic
model to cumulative germination data versus the day after storage, the time to germination loss to 50% was
calculated and used to compare seed storage behavior between the treatments.
Results: The results showed that the storage behavior of canola seed varies greatly depending on the
cultivar, and each cultivar showed a distinct behavior. Priming effects on the shelf life of seeds were different
depending on the storage conditions, cultivars and also the priming methods. Comparison of the effects of
priming on the seeds’ shelf life under different storage conditions showed that priming treatments were more
efficient under higher seed moisture content and storage temperatures than those with lower seed moisture
content and storage temperatures. In addition, priming treatments in Dk-xpower cultivar often increased the
seeds’ shelf life. However, in the Traper and Hayola 50 cultivars, hydropriming often improved the seeds’
shelf life, and in contrast to osmopriming, it led to a decrease in the shelf life of the seeds.
Conclusion: Based on the results of this study, it was shown that priming effects on canola seed viability
can be a function of various factors such as cultivar, storage conditions, and also the type of priming
treatment. Moreover, in this study, hydropriming often increased seed longevity whereas osmopriming often
increased the deterioration rate and reduced seed longevity.
