مطالعه‌ي قابليت تركيب‌پذيري صفات بيوشيميايي و فيزيولوژيك ذرت (.Zea mays L) با كاربرد روش چهارم داي‌آلل گريفينگ

Combining Ability Study of Biochemical and Physiological Traits of Maize (Zea mays L.) Using fourth Dialllel Griffing’s Method

صفات بيوشيميايي و فيزيولوژيك در مواجهه با انواع تنشهاي محيطي تحت تاثير قرار مي‌گيرند و بنابراين اصلاح اين صفات، نقش موثري در تحمل به تنش‌ها خواهد داشت. در اين مطالعه، دورگ‌هاي حاصل از پنج لاين S7 ذرت در قالب يك طرح نيمه‌دي‌آلل در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه تحصيلات تكميلي صنعتي و فناوري پيشرفته، كرمان در طي سال زراعي 97-96 بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به‌منظور مطالعه قابليت تركيب‌پذيري صفات بيوشيميايي و فيزيولوژيك ذرت مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس دي‌آلل به روش چهارم گريفينگ نشان داد كه واريانس تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي براي صفات پروتئين، پرولين، محتواي قند، كاروتنوئيد، كلروفيل a، كلروفيل b و كلروفيل كل معني‌دار است. بنابراين نقش اثرات افزايشي و غيرافزايشي در كنترل اين صفات برآورد شد. صفات پروتئين، پرولين، كلروفيل a و كلروفيل كل بيشتر تحت كنترل اثرات افزايشي قرار داشتند در حالي‌كه صفت كاروتنوئيد بيشتر تحت كنترل اثرات غيرافزايشي بود و نقش اثرات افزايشي و غيرافزايشي در كنترل بقيه صفات تقريباً برابر بود. لاين KSC704-S7-11 براي اكثر صفات مورد مطالعه تركيب‌پذيري عمومي مثبت و معني‌داري نشان داد كه مي‌توان از اين لاين در برنامه‌هاي به‌نژادي براي بهبود و افزايش تحمل به تنش‌ها استفاده نمود. علاوه‌بر آن، تلاقي‌هاي P1 × P3 و P4 × P5 نيز بيشترين تركيب‌پذيري خصوصي مثبت و معني‌داري را براي صفات پرولين، كلروفيل a، كلروفيل كل و كاروتنوئيد نشان دادند، بنابراين به‌عنوان بهترين دورگ‌ها براي بهبود و افزايش تحمل به تنش در ذرت معرفي مي‌شوند.

Biochemical and physiological traits are affected by environmental stresses and therefore the breeding of these traits will play an effective role in stress tolerance. In this study, hybrids of five S7 lines of maize in a 5 × 5 half-diallel design were investigated in order to study the combining ability of biochemical and physiological traits of maize at the Research Farm of Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran during the 2017-18 crop year based on randomized complete block design with three replications. The results of analysis of variance by fourth Griffing's method showed that the general (GCA) and specific (SCA) combining ability variances were significant for protein, proline, sugar content, carotenoid, chlorophyll a, chlorophyll b and total chlorophyll traits. Therefore, the role of additive and non-additive effects was identified in controlling these traits. Protein, proline, chlorophyll a and total chlorophyll traits were more controlled by additive effects, whereas the carotenoid trait was more controlled by non-additive effects and the role of additive and non-additive effects in controlling other traits was almost equal. The KSC704-S7-11 line showed positive and significant general combining ability for most of the studied traits, suggesting this line can be used in breeding programs to improve and increase stress tolerance. In addition, P1 × P3 and P4 × P5 crosses showed the most positive and significant specific combining ability for proline, chlorophyll a, total chlorophyll and carotenoid traits; thus they can be considered as the best hybrids to improve and increase stress tolerance in corn.