ارزيابي همبستگي ژنتيكي و وراثت‌پذيري برخي از صفات در ژنوتيپ‌هاي باقلا با استفاده از برآوردگر حداكثر درست‌نمايي محدودشده (REML)

Estimation of Genotypic Correlation and Heritability of some of Traits in Faba Bean Genotypes Using Restricted Maximum Likelihood (REML)

به‌منظور برآورد همبستگي ژنوتيپي و وراثت‌پذيري برخي از صفات، 26 ژنوتيپ باقلا در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو سال زراعي 95-1393، در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بروجرد واقع در استان لرستان ارزيابي شدند. از برآوردگر حداكثر درست‌نمايي محدودشده (Restricted Maximum Likelihood, REML) براي برآورد همبستگي‌هاي ژنوتيپي و فنوتيپي، وراثت‌پذيري عمومي و پيشرفت ژنتيكي استفاده شد. نتايج تجزيه واريانس به دو روش كمترين مربعات و REML گوياي اثر معني‌دار ژنوتيپ بر تعداد روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته،‌ وزن صد دانه، طول غلاف و عملكرد دانه خشك بود. برهمكنش ژنوتيپ در سال نيز براي همه صفات به‌جز صفت طول غلاف معني‌دار بود. نتايج مقايسه ميانگين­ ها نشان داد كه رقم بروجرد (ژنوتيپ26) و ژنوتيپ 20 بيشترين عملكرد دانه را در هر دو سال آزمايش داشتند. برآوردگر REML نشان داد كه عملكرد دانه خشك با ارتفاع بوته و عملكرد بيولوژيك همبستگي ژنتيكي مثبت و معني‌دار داشت. هم‌چنين عملكرد دانه خشك با تعداد روز تا گلدهي داراي همبستگي فنوتيپي منفي و معني‌دار و با صفات ارتفاع بوته، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت داراي همبستگي فنوتيپي مثبت و معني‌دار بود. از اين‌رو، امكان گزينش ژنوتيپ‌هاي زودرس و پرمحصول وجود دارد و مي‌توان گزينش براي بهبود عملكرد بيشتر را انجام داد. تجزيه خوشه‌اي تنوع بين ژنوتيپ‌ها را نشان داد. هم‌چنين با توجه به مقادير وراثت‌پذيري عمومي و پيشرفت ژنتيكي براي ارتفاع بوته و همبستگي ژنوتيپي بالاي اين صفت با عملكرد دانه خشك، مي‌توان از صفت ارتفاع بوته به‌عنوان صفت مطلوب براي بهبود عملكرد دانه خشك از طريق گزينش استفاده نمود

In order to estimation genotypic correlation and heritability of some faba bean traits, 26 faba bean genotypes were evaluated in a randomized complete block design with three replications during 2014-16 growing seasons in Agricultural Research Sation of Borujerd located in Lorestan province, Iran. The restricted maximum likelihood (REML) was used to estimate the genotypic and phenotypic correlations, broad sence heritability and genetic gain. Analysis of variance based on least squares and REML indicated significant effect of genotype on days to maturity, plant height, hundred seed weight, pod length and dry seed yield. Genotype×year interactions were significant on all of the traits except of pod length. Borujerd cultivar (G26) and G20 had the highest dry seed yield in both of years. REML results indicated a significant positive genetic correlation between dry seed yield and biological yield and plant height. Also, there were a significant negative phenotypic correlation between dry seed yield and days to maturity, and significant positive phenotypic correlation between dry seed yield and plant height, biological yield and harvest index. So, the selection of early maturing genotypes with a higher yield is achievable and selection can be done to improve the performance of dry seed yield. Cluster analysis indicated variability among genotypes. According to values of broad sence heritability and genetic gain for plant height and high genetic correlation of this trait and dry seed yield; plant height can be used as a suitable trait for improving dry seed yield by selection.