تحليل همديدي روند تغييرات اوزون استراتوسفري در كلان‌شهر تهران

Synoptic analysis of stratospheric ozone change trends in Tehran metropolis

در اين پژوهش براي بررسي نوسانات ازن لايه استراتوسفري ايستگاه ژئوفيزيك(دوره آماري 2005 تا 2010 )، نتايج بيانگر آن است كه با افزايش ازن دماي سطح زمين كاهش يافته و با كاهش ازن بر دماي سطح زمين افزوده شده است و بيشترين سطح معني داري و ضريب همبستگي در سطح اطمينان 99 درصد متعلق به فصل بهار و بعد از آن فصل پاييز مي باشد. در بررسي رابطه بين مقدار ازن و ارتفاع تروپوپاز بين مقادير بالاترين و كمترين ازن و ارتفاع تروپوپاز در طي دوره آماري در فصل زمستان حدود 79 درصد، فصل بهار 73 درصد، فصل تابستان 67 درصد و در فصل پاييز 62 درصد با افزايش ارتفاع لايه تروپوپاز، مقدار ازن كاهش پيدا كرده است. از لحاظ همديدي پربندهاي ارتفاع سطح 200 و 500 هكتوپاسكالي، در روزهاي همراه با افزايش ازن سازگاري خوبي با تغييرات ستون كلي ازن جو نشان مي دهد. بطوريكه در اكثر موارد عبور پرارتفاع ها و ناوه هاي ورتكس قطبي به منطقه ، باعث ايجاد سرمايش شديد و افزايش غلظت ازن در پوش سپهر گرديده است. و بر عكس با دور شدن ناوه و ورتكس قطبي، پشته عميقي از پرفشار عربستان تا منطقه مورد مطالعه گسترش يافته و با فرارفت هواي گرم در پشته ها، سبب افزايش ارتفاع سطح ژئوپتانسيلي و كاهش ازن در منطقه مي شود. بنابراين مي توان اينگونه نتيجه گرفت در طي كاهش ارتفاع سطح ژئوپتانسيل و تروپوپاز، همگرايي ازن در ترازهاي بالا صورت گرفته و نزول آن باعث افزايش ستون ازن كلي جو شهر تهران شده و به همان نسبت دماي سطح زمين نيز كاهش مي يابد. و بر عكس با افزايش ارتفاع ژئوپتانسيل ترازهاي 200 و 500 هكتوپاسكالي و تروپوپاز، واگرايي ازن در ترازهاي بالا صورت گرفته و ستون ازن كلي جو كاهش و دماي سطح زمين نيز افزايش مي يابد.

In this study, in order to study the ozone deviation of stratospheric layer. The results indicate that with increasing ozone, the surface temperature has decreased and ozone has been added to the surface temperature. In the study of the relationship between the amount of ozone and the height of the Tropopause between the highest and lowest ozone and Tropopause height during the statistical period in winter, about 79%, the spring of 73%, the summer season was 67% and in the autumn, 62% with the increase in the height of the tropopause layer, The amount of ozone has decreased. Synoptically on days with ozone increase, are well adapted to changes in the total ozone bar column In the majority of cases, the passage of high peaks and vortices to the region in the stratosphere has caused intense cooling and increased ozone concentrations. On the contrary, with the removal of the Trough and Vortex, a deep heap of Saudi high pressure to the studied area has been expanded, and with the warming of the air on the ridges, it increases the elevation of the geopotential and decreases the ozone in the region.