سنگ‌شناسي، زمين‌شيمي و سن‌سنجي متابازيت‌هاي نئوپروتروزوئيك‌پاياني مجموعه دگرگوني ماجراد (جنوب‌شرق شاهرود): گامي به سوي شناخت زمين‌ديناميك سرزمين‌هاي گندوانايي ايران

Petrology, geochemistry and dating of the Late Neoproterozoic metabasites of the Majerad metamorphic complex (SE Shahrood): One step to understanding of the geodynamic evolutions of Iranian Gondawanan terranes

مجموعه دگرگوني ماجراد در كرانه شمالي پهنه ­ساختاري ايران­ مركزي و جنوب­ شرقي شاهرود، طيف تركيبي متنوعي شامل متاكربنات، متابازيت (شيست­سبز، آمفيبوليت و گارنت­آمفيبوليت)، متاپليت، متاپساميت و متاريوليت را در برمي­ گيرد. سنگ­والد متابازيت­ها روانه­ هاي­ بازالتي زيردريايي بوده كه در حوضه ­هاي كششي درون ­قاره­ اي نئوپروتروزوئيك­پاياني تشكيل شده­ اند. ماگماهاي سازنده سنگ­­مادر متابازيت­ ها داراي ماهيت قليايي هستند، كه از عناصر سنگ دوست بزرگ يون (LILEs) و عناصر خاكي نادر سبك (LREEs) غني­ شدگي و از عناصر با شدت ميدان بالا (HFSEs) و عناصر خاكي نادر سنگين (HREEs) تهي­ شدگي نشان ­مي­دهند و از خاستگاه ­هايي چون بازالت­ هاي جزاير اقيانوسي (OIB) تا بازالت ­­هاي پشته هاي ميان اقيانوسي نوع مورب غني شده (EMORB) سرچشمه گرفته­ اند. با توجه به نتايج سن­سنجي U-Pb انجام شده بر زيركن­ هاي استخراج­ شده از گرانيتوئيدهاي قطع­ كننده مجموعه دگرگوني ماجراد (با سن 3/8 ± 553 ميليون سال)، اين مجموعه داراي سن نئوپروتروزوئيك­پاياني است. بر اساس بررسي­هاي انجا م­شده مي­توان گفت كه حوضه­ هاي مورد نظر اغلب به ­مرحله تشكيل سنگ كره ­اقيانوسي گسترده نرسيده و بر اثر حاكم ­شدن نظام­تراكمي، به­ سرعت بسته­ شده­ اند و مجموعه سنگ­هاي­ درگير در اين فرايندها به ­صورت منشورهاي به ­هم افزوده بر ورقه­ هاي­ قاره ­اي فرارانده­ شده­ و احتمالاً تا مرحله برخورد قاره - قاره پيش ­رفته­ اند.

The Majerad metamorphic complex is located in the northern margin of the Central Iran structural zone and southeast of Shahrood, includes a wide variety of metacarbonate, metabasite (greenschist, amphibolite and garnet amphibolite), metapelite, metapsammite and metarhyolite. The protolith of metabasites has been submarine basaltic lava flows which erupted in the Late Neoproterozoic intracontinental extensional basins. Magma forming of the protoliths of metabasites had alkaline nature, enriched in LILEs and LREEs, depleted in HFSEs and HREEs and originated from OIB to EMORB source regions. With respect to the results of U-Pb age dating on extracted zircons from granitoids which cut this complex (553 ± 3.8 million years), Majerad complex has Late Neoproterozoic age. According to the carried out studies, it can be state that the mentioned basins often didn’t reach the stage of the oceanic lithosphere formation, and then due to the dominance of the compressional regime, these basins rapidly closed and the contributed rocks in these processes, obducted in the form of accretion prisms on the continental plates and probably progressed up to the continental-continental collision.