ارزيابي فضايي عوامل تاثيرگذار بر آسيب پذيري اجتماعي شهرهاي ساحلي (مطالعۀ موردي: شهرهاي استان بوشهر)

Spatial assessment of factors affecting the social vulnerability of coastal cities (Case Study: cities of Bushehr province

امروزه مناطق ساحلي و شهرهاي واقع در آن به عنوان مهم ترين اجزا و عناصر تشكيل دهنده نظام شهري محسوب مي گردند. شهرهاي ساحلي همواره در معرض آسيب هاي ناشي از مخاطرات محيطي و انساني قرار دارند و بي توجهي به آن ها، مشكل ساز خواهد بود.روش: تحقيق حاضر از نظر هدف از نوع تحقيقات كاربردي است كه مبتني بر اطلاعات كتابخانه اي و آماري انجام گرفته است. ابتدا عوامل موثر بر ميزان آسيب پذيري اجتماعي شهرها مشخص گرديد و سپس تمام شهرهاي مورد در گروه هاي همگن طبقه بندي شدند و از طريق مدل gwr مورد ارزيابي فضايي قرار گرفتند.يافتهها: نتايج نشان داد كه به ترتيب عوامل عدم دسترسي به منابع انرژي و سوخت، اجتماعي، كالبدي، اقتصادي، جمعيت وابسته، عدم دسترسي به منابع آب آشاميدني سالم و شناوري جمعيت داراي بيشترين تاثير بر آسيب پذيري اجتماعي شهرهاي مورد مطالعه بودند. همچنين نتايج مدل تحليل خوشه اي مشخص نمود كه شهرها در پنج خوشه طبقه بندي مي شوند.
نتايج: مي توان گفت كه عوامل به دست آمده تقريبا تمام دلايل زيربنايي آسيب پذيري اجتماعي را پوشش مي دهد. همچنين با توجه به نتايج به دست آمده بايد بيشترين سرمايه گذاري براي رفع مشكل آسيب پذيري در زمينه عدم دسترسي به انرژي و منابع سوخت صورت پذيرد، زيرا آسيب پذيري خانوارها بيشتر در اين زمينه است. همچنين به دليل وضعيت اجتماعي – اقتصادي مشابه خانوارهاي شهرهاي استان بوشهر، ميزان آسيب پذيري اجتماعي اكثر شهرهاي اين استان نزديك به هم مي باشد. در نهايت مي توان اين گونه نتيجه گيري كرد به دليل وضعيت نامناسب اقتصادي و اجتماعي خانوارهاي ساكن در شهرهاي ساحلي و همچنين وقوع مخاطرات طبيعي پر تعداد در اين ناحيه، افراد ساكن اين شهرها آسيب پذيري اجتماعي زيادي دارند.

Objective: Nowadays, coastal areas and the cities in it are considered as the most important components and elements of the urban system. Coastal cities are always vulnerable to damages from the environmental hazards and ignoring them will be problematic. Methods: This is a applied research and it is done by descriptive-analytical method that is based on library and statistics information. At first, factors affecting the social vulnerability of cities were identified and then all cities were classified in homogeneous groups and then were evaluated by GWR model. Results: The results showed that factors of lack of access to energy and fuel resources, social, physical, economic, dependent population, lack of access to healthy drinking water sources and population flotation had the most impact on social vulnerability of the studied cities. Also, the results of the cluster analysis model revealed that cities are classified in five clusters. Conclusion: It can be said that the resulting factors covers almost all the underlying causes of social vulnerability. Also, according to the results, the most investment is needed to address the vulnerability of the lack of access to energy and fuel resources, as the vulnerability of households is more in this area. Also, due to the similar socioeconomic status of households in the cities of Bushehr province, the social vulnerability of most cities in this province is close to each other. Finally, it can be concluded that due to the inappropriate economic and social conditions of households who are living in coastal cities as well as the occurrence of natural hazards in the area, people living in these cities have a high social vulnerability.