اصالت روح: از منظر قرآن، فلاسفۀ اسلامي و عالمان معاصر غربي

از قديم مساله دو بعدي بودن انسان، يعني واجد جسم و روح بودن او، مورد مناقشه بوده است. در عصر جديد كه فلسفه تجربه گرائي حاكم گرديد، بيشتر اين نظر رايج شد كه اصالت با ماده است و روح و حيات ناشي از فعل و انفعالات ماده هستند. در دهه هاي اخير تعداد رو به افزايشي از محققان معتقدند كه ذهن (شعور يا روح) مادي است ، اما علم امروز نمي تواند مساله شعور انساني را توضيح دهد، و اين به دليل پيچيدگي ذهن است. اما علم آينده آن را توضيح خواهد داد. بعضي ديگر، مثلاً پوپر، عليرغم اعتقاد به مادي بودن شعور، آن را به دليل اينكه يك سيستم پيچيده است ، هيچوقت قابل توضيح برحسب فعاليتهاي مغز نمي دانند. اما ، از نظرعده اي از سرآمدان علم معاصر شعور مادي نيست و آنها آن را هيچوقت قابل توضيح به وسيلۀ علم تجربي نمي دانند. از گروه اخير ، عده اي شعور را افاضۀ خاص خداوند تلقي مي كنند. متاسفانه اظهارات جالب بعضي از سرآمدان علم معاصر در مورد شعور، در دهه هاي اخير، كمتر به محيط ما منتقل شده است. در اين مقاله سعي مي شود تا مروري بر برخي از تحولات اخير و رويكردهاي مختلف نسبت به مسئله شعور و روح از منظر حكماي اسلامي و عالمان معاصر غربي صورت گيرد.