بررسي تغيير شاخص‌هاي رشدي گياه برنج (Oryza sativa L.) در مراحل مختلف رشد تحت تأثير رژيم‌هاي مختلف آبياري در منطقه خوزستان، ايران

Investigation on changes of growth indices of rice (Oryza sativa L.) in different growth stages under irrigation regimes in Khuzestan, Iran

اين پژوهش با هدف تعيين نقش رژيم­ هاي مختلف آبياري بر عملكرد دانه و شاخص­ هاي فيزيولوژيكي ژنوتيپ­ هاي برنج هوازي در استان خوزستان به­ مدت دو سال (1393 و 1394) طراحي و اجرا گرديد. چهار رژيم آبياري (1، 3، 5 و 7 روزه) دركرت‌هاي اصلي و 12 ژنوتيپ برنج در كرت‌هاي فرعي در سه تكرار قرار گرفتند. نتايج تجزيه مركب نشان داد كه بين ژنوتيپ، رژيم آبياري و اثر متقابل دو عامل در تمامي مراحل رشد صفات تفاوت معني­داري در سطح يك درصد وجود داشت. نسبت وزن ساقه ( (SWRبا افزايش رشد نيز افزايش يافت، ولي از مرحله 100 روز پس از كاشت به بعد، به­ دليل نقش مؤثر ساقه به ­خصوص در شرايط كاهش ميزان آبياري در انتقال مجدد، شاهد كاهش اين صفت بوديم، ولي در صفات سرعت فتوسنتز خالص ((NARو وزن مخصوص برگ (SLW) به­ دليل سهم بيشتر برگ در اوايل رشد، روندي كاملاً عكس حالت قبلي را داشتيم. نسبت وزن برگ (LWR) نيز بنا به ­دليل اخير، روندي كاملاً كاهشي از ابتدا تا پايان دوره رشد را دارا بود. با كاهش رژيم آبياري، به­دليل سايه­اندازي كمتر كانوپي، سرعت فتوسنتز خالص روند نزولي را طي كرد. بيشترين مقدار وزن برگ در رژي م­هاي آبياري با تناوب پنج و هفت روزه مشاهده شد، ولي وزن ساقه در اين رژيم­هاي آبياري كاهش يافت. مكانيسم فرار از شرايط تنش ­زا سبب كاهش دوره رشد با كاهش رژيم آبياري شد. در نهايت پيشنهاد مي­شود اين آزمايش در رژيم­هاي آبياري و ژنوتيپ­ هاي ديگر نيز انجام شود.

This study aimed to investigate the effect of irrigation regimes on grain yield and physiological indices of aerobic rice genotypes inKhuzestan province for two years (2014 and 2015). Four irrigation regimes (1, 3, 5 and 7 days) in main plots and 12 rice genotypes in sub-plots with three replications were considered. The combined analysis results showed that there were significant differences between genotypes, irrigation regimes and their interaction at all growth stages at 1%. SWR also increased with growth, but 100 days after planting due to the effective role of stem particularly in terms of reducing the amount of water, a decline was seen in this trait. By decreasing the irrigation regime due to less canopy shading, the NAR slowed down. The highest LWR were observed under 5- and 7-day in irrigation regimes, but SLW decreased in these irrigation regimes. The mechanism of escape from stressful conditions reduced the growth period by decreasing the irrigation regime. Finally, it is recommended that this experiment be carried out in irrigation regimes and other genotypes.