پاسخ عملكرد و اجزاي عملكرد چهار هيبريد ذرت دانه‌اي با مقاومت روزنه‌اي متفاوت به تنش خشكي

Yield and yield components of four maize hybrids with different stomata resistance in response to drought stress

آزمايش در سه سطح آبياري پس از 60، 90 و 120 ميلي‌متر تبخير تجمعي از سطح تشتك تبخير كلاس A و چهار هيبريد سينگل كراس ذرت شامل 706, KSC 705, KSC 704, KSC 703 KSC به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج در سال‌هاي زراعي 1394 و 1395 اجرا گرديد. كمترين مقاومت روزنه‌اي و دماي كانوپي متعلق به هيبريد 706 بود كه باعث عدم لوله‌اي شدن برگ‌هاي آن در مرحله رشد رويشي حتي در شرايط گرماي ظهر خورشيدي گرديد ولي وزن دانه در شرايط تنش ملايم و تنش شديد خشكي در هيبريد 706 نسبت به ساير هيبريدها كمتر بود. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب با ميانگين 7/64 و 3/34 تن در هكتار در شرايط آبياري نرمال و تنش شديد خشكي حاصل گرديد. تفاوت عملكرد دانه در هيبريد‌هاي مختلف معني‌دار نبود ولي بيشترين رطوبت دانه با ميانگين 17/61 درصد متعلق به هيبريد 706 بود. براساس نتايج حاصل از اين آزمايش به نظر مي‌رسد با توجه به باز بودن روزنه‌ها در هيبريد 706 و اتلاف رطوبت محيط اطراف ريشه از طريق تعرق، اين هيبريد حساس به تنش خشكي باشد و در مناطقي كه محدوديت آب آبياري وجود دارد، كشت اين هيبريد توصيه نمي‌شود ولي احتمالاً در شرايط فراهمي آب آبياري در تحمل به تنش گرمايي مي‌تواند هيبريد مناسبي باشد.

This study was conducted in order to evaluation of stomata resistance response, transpiration volume for canopy temperature regulation and leaf rolling under drought stress condition for some new hybrids of maize. The experiment was laid out as a factorial design based on randomized complete block with three replications in 2015 and 2016 at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj. Three Irrigation levels, include Irrigation after 60, 90 and120 mm cumulative evaporation from evaporation pan class A and four hybrids include KSC 703, KSC704, KSC705 and KSC706 were considered as the factors. The lower stomata resistance and canopy temperature were obtained in KSC 706 and caused not to have any leaf rolling in vegetative stage even under heat condition at noon, on the other hand grain weight was lower in KSC 706 in comparisons to other hybrids under mid and severe drought stress. The maximum and minimum of grain yield were obtained under normal irrigation and severe drought stress condition with average 7.64 and 3.34 ton/he respectively. Difference of grain yield in the hybrids were not significant but the most grain moisture was obtained from KSC 706 with average 17.61%. On the base of this experiment, KSC 706 due to opening the stomata and wasting moisture in environment around root zone via transpiration, may be sensitive to drought stress and it is not recommend for the areas where have limitation in irrigation water, although it can be recommended for tolerate to heat stress under optimum water irrigation condition.