ارزيابي لاين‌هاي اميدبخش حاصل از جمعيت هاي محلي لوبياي قرمز (Phaseolus vulgaris L.)

به منظور بررسي لاين­هاي خالص گزينش‌شده ازجمعيت­هاي محلي لوبياي قرمز، 14لاين به­همراه دو رقم شاهد گلي و صياد در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي شهرستان بروجرد، استان لرستان ارزيابي شد. ارتفاع گياه، تعداد گره، تعداد شاخه فرعي، طول نيام، تعداد نيام در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن100دانه و عملكرد دانه اندازه­گيري شد. برش كلاستر و مقايسه گروه­هاي با پتانسيل عملكرد دانه متفاوت به­ترتيب با آماره­هاي ويلكس لامبدا و مربعT هتلينگ نشان داد كه همگي ژنوتيپ­هاي قرارگرفته در گروه­ با عملكرد دانه بالا متعلق به لاين­هاي اميدبخش بود كه حاكي از پتانسيل مناسب توده­هاي بومي در برنامه­ اصلاحي بود. بين گروه­ها براي تعداد دانه در بوته نيز اختلاف معني­دار در سطح احتمال01/0 وجود داشت. صفت وزن100دانه، با وجود همبستگي پايين با عملكرد، در تجزيه رگرسيون در مدل باقي ماند و اثر غيرمستقيم منفي از طريق تعداد دانه در بوته بر روي عملكرد داشت. نتايج تجزيه به عامل­ها علاوه بر خلاصه‌كردن تعداد زياد متغير (صفت)ها، داراي توانايي مطلوب در تشخيص ژنوتيپ­هاي پرمحصول و كم‌محصول بود. جمع­بندي و ارتباط نتايج تجزيه­هاي مختلف نشان داد كه افزايش تعداد دانه در بوته نسبت به ديگر صفات ارزيابي‌شده منجر به افزايش بيشتر عملكرد دانه شده بود. نتايج اين پژوهش مي‌تواند در شناسايي و بهره‌گيري بهتر از صفات و ژنوتيپ‌هاي مطلوب در برنامه­هاي اصلاحي مورد استفاده پژوهشگران قرار گيرد.

Phaseolous vulgaris is highly important among bean species. China, Iran and Japan are the most important countries producing bean in Asia. According to reported information, cultivated area of bean was 94000 ha in Iran which 17841 ha located in Lorestan province. Improvement of new cultivar with high genetic potential for grain yield is the final goal in many breeding programs. To achieve this goal, many characteristics should be considered. Positive and negative significant correlation has been reported between traits in common bean. Various, traits had different direct and indirect effects on grain yield which should be considered. In addition to path analysis, evaluation and relationship of traits by other multivariate statistical methods such as cluster and factor analysis have been studied for better understanding of these relationships. This study aimed to investigate superior lines, study the relationship between important traits with seed yield by some univariate and multivariate statistical methods, and provide functional recommendation to breeding programs.