تجزيه و تحليل تركيب‌پذيري عملكرد اسانس گشنيز تحت رژيم‌هاي متفاوت آبياري با استفاده از روش GGE باي‌پلات

Analysis of compatibility for essential oil yield in coriander under different irrigation regimes using GGE biplot method

گشنيز، يكي از مهم‌ترين گياهاني است كه در صنايع دارويي استفاده مي‌شود. روش GGE باي‌پلات يكي از روش‌هاي مناسب براي تجزيه و تحليل داده‌هايي است كه ساختار دو طرفه دارند. در اين تحقيق، به منظور بررسي تركيب‌پذيري عملكرد اسانس با استفاده از روش GGE باي‌پلات، ، نتاج حاصل از تلاقي‌ دي‌آلل 6 ژنوتيپ گشنيز شامل: اصفهان، همدان، بوشهر، مازندران، مركزي و البرز در نسل‌ F1 در سه شرايط متفاوت آبياري به طور جداگانه، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در هر آزمايش، در سال زراعي 95-1394، مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس ژنتيكي، حاكي از معني‌دار بودن اثر تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي براي عملكرد اسانس بود كه نشان‌دهنده اهميت اثرات افزايشي و غير افزايشي ژن‌ها در كنترل اين صفت بود. در اين تحقيق، نقش اثرات غيرافزايشي ژني در كنترل عملكرد اسانس بيشتر از اثرات افزايشي بود. بنابراين تهيه دورگهاي برتر با استفاده از روش‌هاي به‌نژادي مبتني بر آزمون نتاج، در جهت بهبود اين صفت مؤثر خواهد بود. همچنين نتايج تجزيه‌هاي گرافيكي باي‌پلات نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي والدي مازندران (P4) و بوشهر (P6) با داشتن قابليت‌هاي تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي خوب مي‌توانند به عنوان والدين مناسب براي تلاقي‌ها جهت توسعه ژنوتيپ‌هايي با عملكرد اسانس بالا استفاده گردند.

Coriander is one of the most important medicinal plants which has been used in the pharmaceutical industry. GGE Biplot method is one of the suitable methods for analyzing data with bilateral structure. In this research, the GGE Biplot model was used to evaluate the combinability of coriander essential oil yield in Diallel cross progenies of six parental coriander genotypes including Isfahan, Hamedan, Bushehr, Mazandaran, Markazi, and Alborz in the F1 generation in different irrigation regimes and three experiments separately through randomized complete blocks design with three replications in each experiment during the growing season of 2016. The results of genetic variance analysis showed that the effect of general and specific compatibility for essential oil yield was significant, indicating the importance of additive and non-additive genetic effects for this trait. In this study, the role of non-additive gene was more conspicuous than those of additive gene in controlling the essential oil yield. Therefore, providing superior hybrids by utilizing breeding methods based on the test progeny will be effective to improve these traits. Also, the results of the Biplot graphic analysis indicated that parental genotypes of Mazandaran (P4) and Bushehr (P6) had large specific and general compatibility and can be used as suitable parents for crosses to develop high-yielding varieties in coriander.