بررسي كاني ‌سازي، زمين‌ شيمي و ميانبارهاي سيال ذخيره چندفلزي نوع رگه‌اي شلنگ، جنوب غربي كرمان

Investigation of mineralization, REE geochemistry, and fluid inclusions studies of the Shalang vein-type polymetallic ore deposit, southwest of Kerman

ذخيره چندفلزي نوع رگه ­اي شلنگ (جنوب غربي شهر كرمان) در بخش مركزي كمربند فلززايي دهج- ساردوئيه قرار دارد. سنگ­ هاي درون گير اين ذخيره شامل واحدهاي توف شيشه­ اي، توف بلوري، آندزيت و داسيت (به سن ائوسن) هستند. دگرساني ­هاي وابسته به اين ذخيره شامل پهنه ­هاي پروپليتي، آرژيلي حد واسط، سيليسي و كربناتي هستند. كانه ­زايي بيشتر به صورت رگه- رگچه اي در دو مرحله جداگانه درونزاد (كالكوپيريت، پيريت و مگنتيت) و برونزاد (بورنيت، كالكوسيت، مالاكيت، آزوريت و هماتيت) رخ داده است. كاني­ سازي درونزاد نيز در دو دوره مجزا رخ داده است، (1) در زمان تشكيل رگه/رگچه هاي كوارتز- سولفيد و (2) هنگام گسترش رگه/رگچه­ هاي كربنات- سولفيد. مقادير متوسط مس، سرب، روي، طلا و نقره در رگه/ رگچه­ هاي كانه­ دار به ترتيب 2/5 در صد وزني، 0/26 در صد وزني، 0/16 در صد وزني، 1/3 گرم در تن و 28 گرم در تن هستند. بي ­هنجاري­هاي مثبت قوي Eu (5/03-10/31) و Ce (48/1-06/5) به ترتيب نشان دهنده pH قليايي محيط نهشت و ماهيت احيايي سيال ­هاي كانسنگ­ هستند. بررسي­هاي ريزدماسنجي ميانبارهاي سيال در بلورهاي كوارتز همزاد با كاني ­هاي سولفيدي صورت گرفت. ميانبارهاي سيال مورد بررسي به طور عمده از نوع دو فازي غني از مايع (L+V) هستند و همه آنها به فاز مايع همگن شده اند. دماهاي هم گن­شدگي(Th) به دست آمده در ميانبارهاي سيال مورد بررسي در گستره 226 تا 313 درجه سانتي­گراد تغيير مي­كنند. شوري هاي ميانبارهاي مورد بررسي نيز داراي گستره تغييراتي از 3/4 تا 9/9 درصد وزني معادل نمك طعام هستند. بر اساس نتايج ريزدماسنجي ميانبارهاي سيال، جوشش همزمان با سرد شدن سازوكار اصلي در گسترش و تكامل اين ذخيره محسوب مي­شود. حضور بافت­هاي گل كلمي، شانه ­اي، قشرگون، دانه ­اي، پرمانند، برشي، تيغه­ اي و جانشيني در كانسگ ­ها، گسترش دگرساني­هاي آرژيلي حدواسط و كربناتي و شوري پايين ميانبارهاي سيال مورد بررسي، شواهد متقاعد كننده ­اي فراهم مي نمايند مبني بر اينكه ذخيره نوع رگه اي شلنگ بيشترين شباهت را به كانسارهاي وراگرمايي (اپي­ترمال) با سولفيد شدگي پايين دارد.

The Shalang vein-type polymetallic ore deposit is located about 10 km southwest of Kerman and 70 km northeast of Sirjan, and lies in the central part of the Dehaj-Sarduieh metallogenic belt. This deposit is hosted by dacitic and andesitic vitric and crystal tuffs along with andesitic-dacitic lava flows of Eocene age. The alteration zones related to this deposit are propylitic, intermediate argillic, silicic, and carbonatized. Mineralization occurred principally as veins/veinlets in two separate stages, the hypogene (Chalcopyrite, Pyrite, Magnetite) and the supergene (Bornite, Chalcocite, Malachite, Azurite, & Hematite). The hypogene mineralization also took place in two distinct episodes, (1) formation of quartz-sulfide veins/veinlets and (2) development of carbonate-sulfide veins/veinlets. The average concentration values of cu, Pb, Zn, Au, and Ag within the ore-bearing veins/veinlets are 2.5%, 0.26%, 0.16%, 1.3ppm, and 28ppm, respectively. The strong positive anomaly values of Eu (5.03-10.31) and Ce (1.48-5.06) indicate an alkaline pH and reduced nature, respectively for the ore-forming fluids in the depositional environment. The microthermometric studies on fluid inclusions within the cogenetic quartz crystals were carried out. The studied fluid inclusions were chiefly of liquid-rich two-phase type and all of them were homogenized into liquid state. The obtained homogenization temperatures (Th) of the analyzed fluid inclusions varied within the range of 226º-313ºC. The salinities of the studied fluid inclusions range from 3.4wt% to 9.9 wt% NaCl equivalent. Based upon microthermometric results, the boiling concurrent with cooling were two essential mechanisms in development and evolution of this deposit. Presence of colloform, cockad, blabed, and replacement textures in the ores, development of intermediate argillic and carbonatized alteration zones, and the low salinities and temperatures of the studied fluid inclusions provide persuasive evidence that the Shalang vein-type polymetallic ores have the most similarity to the low-sulfidation epithermal deposits.